ISSN 2658-1086
JAZDA OBOWIĄZKOWA
A
A
A
„W Polsce, czyli gdzie?” Malarstwo, rzeźba, fotografia, film, materiały archiwalne, projekty architektoniczne i urbanistyczne, dokumentacje akcji i działań artystycznych. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Galeria 2. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 10 sierpnia – 22 października 2006.
W wystawie biorą udział: Akademia Ruchu, Paweł Althamer, Janusz Bałdyga, Henryk Berlewi, Mieczysław Berman, Marian Bogusz, Sasza Blonder, Jan Maria Brzeski, Michał Budny, Artur Chrzanowski, Leon Chwistek, Oskar Dawicki, Zbigniew Dłubak, Edward Dwurnik, Jarosław Fliciński, Jerzy Hulewicz, Zbigniew Gostomski, Jerzy Janisz, Katarzyna Józefowicz, Tadeusz Kantor, Alicja Karska, Katarzyna Kobro, Paweł Kowalewski, Jarosław Kozakiewicz, Wojciech Kozłowski, Edward Krasiński, Stanisław Kubicki, Zofia Kulik, Leopold Lewicki, Bronisław Linke, Low-Res, Łódź Kaliska, Andrzej Krzywobłocki, Marcin Maciejewski, Robert Maciejuk, Konstanty Mackiewicz, Jacek Malczewski, Antoni Mikołajczyk, Jarosław Modzelewski, Stanislaw Osostowicz, Kazimierz Podsadecki, Aleksandra Polisiewicz, Zbigniew Pronaszko, Mariola Przyjemska, Joanna Rajkowska, Anna Reinert, Józef Robakowski, Maria Łunkiewicz-Rogoyska, Robert Rumas, Zbigniew Rybczyński, Władysław Skotarek, Monika Sosnowska, Kajetan Sosnowski, Henryk Stażewski, Jonasz Stern, Władysław Strzemiński, Andrzej Swinarski, Mieczysław Szczuka, Leon Tarasewicz, Stefan i Franciszka Themersonowie, Jerzy Truszkowski, Eugeniusz Waniek, Mariusz Waras, Aleksandra Went, Henryk Wiciński, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Romuald Kamil Witkowski, Marek Włodarski (Henryk Streng), Krzysztof Wodiczko, Ryszard Woźniak, Andrzej Wróblewski, Włodzimierz Jan Zakrzewski
W jaki sposób sztuka współczesna sytuuje się na mapie przynależności definiowanej w kategoriach kulturowych, geograficznych, historycznych, politycznych, narodowych? W jakie relacje wchodzi z przestrzenią, w której powstaje? Co wytycza granice jej terytorialnej tożsamości? Do jakich tradycji, symboli, stereotypów odwołuje się współczesna sztuka, podejmując lub przemilczając kwestię swej lokalizacji? Czy zastąpienie modernistycznego uniwersalizmu pragmatyką globalizmu zmieniło postrzeganie własnej lokalności?
Tytułowe pytanie o miejsce i przestrzenną lokalizację odnosi się również do sposobów ich doświadczania i definiowania we współczesnych praktykach artystycznych. Do możliwości spojrzenia na sztukę z perspektywy jej związków z miejscem i przestrzenią, w których powstaje i które współtworzy. Skupiona na współczesności, na sposobach postrzegania lokalności w kontekście postępującej globalizacji, wystawa daje wgląd w tradycje, zwłaszcza w dwudziestowieczne koncepcje określania tożsamości sztuki w stosunku do miejsc i przestrzeni. W awangardowe utopie twórców dwudziestolecia międzywojennego, deklarujących się mieszkańcami Europy i świata, w modernistyczne mitologizacje na temat uniwersalizmu polskiej kultury i w ożywające w XX wieku romantyczne tradycje budowania tożsamości w oparciu o historię, polskości wypracowywanej na gruncie romantycznej historiografii. Sięgnięcie wstecz do modernistycznych strategii wpisywania polskiej kultury w uniwersum europejskie i do tradycji awangardy z jej poczuciem przynależności do ogólnocywilizacyjnego ruchu przemian, z drugiej zaś strony do tradycji wydobywających odrębność polskiego doświadczenia, będzie historycznym odniesieniem dla pytań o współczesność i kulturowe usytuowanie w ramach nowej, zmieniającej się geopolityki.
Próbą odpowiedzi na pytanie W Polsce czyli gdzie? jest prezentacja różnych, artystycznych metod określania tożsamości miejsc i przestrzeni kulturowych. Przestrzeni kreowanych i doświadczanych indywidualnie i społecznie, przestrzeni metafizycznych, miejskich, publicznych i wirtualnych. Wiodącym wizualnym motywem wystawy są artystyczne wizje miasta i architektury, miasta jako terytorium pamięci i historii, jako miejsca modernistycznych eksperymentów i postmodernistycznych projektów pozyskiwania miejskich przestrzeni dla zamieszkujących je społeczności. Wizerunki miast, ich dwudziestowieczne projekcje i miasta wirtualne.
Wystawa obejmuje szerokie spektrum prezentowanych prac, od malarstwa, rzeźby, fotografii i filmu po materiały archiwalne, projekty architektoniczne, dokumentacje akcji i działań artystycznych. Obok prac i projektów zrealizowanych specjalnie na wystawę, pokazane są dzieła pochodzące z różnych kolekcji muzealnych, obok prac artystów młodszego pokolenia dzieła klasyków polskiej sztuki XX wieku.
„W samym centrum uwagi”. Część 9. Joanna Rajkowska „Zostaw to”. Instalacje przestrzenne, wideo. Galeria Wejście, Galeria Okna, Galeria Miejsce i inne przestrzenie. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Piwnice Zamku. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 17 lipca – 27 sierpnia 2006.
Wystawa „Zostaw to” Joanny Rajkowskiej, prezentowana w ramach odsłony dziewiątej projektu "w samym centrum uwagi", odnosi się do pamięci, obciążającej przestrzeń fizyczną, symboliczną i społeczną oraz do pragnienia znalezienia sobie w tej przestrzeni swego miejsca. Ciężka, traumatyczna przeszłość, cechująca zwłaszcza relacje polsko-żydowskie, którą naznaczone jest wiele miejsc w Polsce, utrudnia życie teraźniejszością. Dla młodych z Izraela Polska jawi się wręcz jako wielki cmentarz. Rajkowska nie stawia pamięci kolejnego pomnika, chodzi jej raczej o świadomą zgodę na to nieuniknione obciążenie, jakim jest życie w pamięci o przeszłości, o nauczenie się oddychania nią swobodnie jak powietrzem. Wystawa ma charakter nietradycyjny i nielinearny. Rozproszenie jej poszczególnych elementów oddaje sieciowy, krzaczasty mechanizm pamięci.
Seria działań wpisanych w przestrzeń CSW ogniskuje się wokół projektu instalacji Dotleniacz na pl. Grzybowskim w Warszawie, który zostanie zrealizowany w przyszłym roku. Będzie to staw o powierzchni 150 m kw., głęboki na metr, produkujący bogatsze w tlen powietrze, świeże jak po burzy. Pozytywna energia stawu odmieni charakter pl. Grzybowskiego, miejsca zapomnianego, nasyconego niechęcią, pozbawionego wyrazistej tożsamości mimo tego, że w jego przestrzeni przenikają się liczne narracje - ulica Próżna, Teatr Żydowski, kościół i Księgarnia Patriotyczna Antyk sprzedająca wydawnictwa antysemickie, siedziba Deutsche Banku i innych nowoczesnych biurowców, sklepiki z kranami i linami, powojenne bloki.
„W samym centrum uwagi”. Część 10. Paulina Ołowska „Rainbow Brite”. Filmy, malarstwo. Wilhelm Sasnal „USA”. Filmy. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Piwnice Zamku. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 17 lipca – 27 sierpnia 2006.
W finałowej dziesiątej odsłonie projektu "w samym centrum uwagi" biorą udział Paulina Ołowska i Wilhelm Sasnal, którzy należą do "nowej fali" polskich artystów, traktujących sztukę jako intensyfikację wyobraźni. Tego typu postawa artystyczna warunkuje głęboki flirt tych artystów z całym fantazmatycznym zapleczem sztuki, z jej paradygmatycznymi mediami i jej postulowaną autonomią. Przy czym, jakości te wykorzystywane są przez nich bardzo świadomie, taktycznie - mniej lub bardziej instrumentalnie. Artyści ci dokonują współcześnie specyficznej rewitalizacji pojęcia wyobraźni, bardzo obecnego w polu polskiej sztuki konceptualnej w latach 60. (sztuka niemożliwa) i 70. (np. Natalia LL i jej strategia sztuki jako sztucznej rzeczywistości czy też Marek Konieczny i jego strategia Think Crazy). Z jednej strony dążą oni do przywrócenia wyobraźni zwykłej egzystencji, z drugiej - analizują różne aspekty wyobrażeniowego wymiaru sztuki. Sztuka tych artystów sytuuje się na postulowanej przez Vincenta Crapanzano granicy / przejściu pomiędzy „tu i teraz natarczywej rzeczywistości a czasoprzestrzenią wyrażającej i spełniającej życzenia (w całej swej podstępnej bezpośredniości) wyobraźni”. Wyobraźnia / sztuka pozwala według Jeana Starobinskiego snuć, projektować opowieści, które nie muszą być zgodne z „oczywistym układem wszechświata”; pozwala nam nie tylko „ewokować obrazy, które dublują świat naszych percepcji, ale przede wszystkim jest to dystansacyjna moc, dzięki której przedstawiamy sobie odległe obiekty oraz moc, dzięki której możemy zdystansować się od obecnej rzeczywistości”.
„W samym centrum uwagi: Nowi dokumentaliści. Fotografia”. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Piwnice Zamku. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 12 czerwca – 31 sierpnia 2006. Anna Bedyńska, Agnieszka Brzeżańska, Mikołaj Grospierre, Aneta Grzeszykowska, Andrzej Kramarz, Zuzanna Krajewska, Weronika Łodzińska, Franciszek Mazur, Rafał Milach, Igor Omulecki, Krzysztof Pijarski, Przemysław Pokrycki, Igor Przybylski, Konrad Pustoła, Szymon Rogiński, Jan Smaga, Wojciech Wilczyk, Albert Zawada, Krzysztof Zieliński, Zorka Project, Ireneusz Zjeżdżałka
Wśród najbardziej wyrazistych tendencji w sztuce polskiej ostatnich lat – obok młodego malarstwa i posługującej się ironią sztuki „postkrytycznej” – wyróżnić można oparty na fotograficznej rejestracji rzeczywistości nurt nowych dokumentalistów. Wpisując się zdecydowanie w kontekst sztuki współczesnej nowi dokumentaliści świadomie zrywają z dominującym do niedawna w fotografii rodzajem działania artystycznego rozumianego w kategoriach „gestu plastycznego”. Zamiast tworzyć estetyczny azyl, konfrontują oni odbiorcę z obrazami realnego uzyskanymi przy pomocy aparatu fotograficznego. Do nowych dokumentalistów odnieść można aktualnie brzmiące słowa Jerzego Buszy, pisane w czasie stanu wojennego, kiedy to po raz kolejny wyzwaniem dla polskiej sztuki okazała się rzeczywistość. „Gdy chwyty artystyczne już się przejadły i straciły na swojej aktualności, przychodzi czas minimalizmu i oszczędności środków, rzeczywistość dochodzi do głosu, a wyobraźnia tam właśnie szuka podniet (a nie w samej sobie). Wtedy pojawiają się myślące kamery”. Busza, któremu bliskie były działania neoawangardy lat 70. nieprzypadkowo kładzie tak wyraźny akcent właśnie na myślenie fotografa posługującego się kamerą. W nowym dokumencie pomimo pozornego powinowactwa z reportażem istotniejszy jest aspekt analitycznej postawy jego twórców.
Fernand Léger „Od malarstwa do architektury”. Zachęta. Warszawa, pl. Małachowskiego 3. 8 czerwca – 20 sierpnia 2006.
Mariola Przyjemska „Sektor 9”. Galeria Le Guern. Warszawa, ul. Widok. 24 czerwca – 26 sierpnia 2006.
Najnowsza seria prac Marioli Przyjemskiej obejmuje zdjęcia, których przedstawienia na pierwszy rzut oka mogą być mylnie interpretowane. Wóz strażacki, ujęte w tondo zdjęcie samolotu na kamiennym tle, figurki Mikołajów, biały zajączek, barwne kwiaty, połyskliwe dekoracje. Po chwili okazuje się, że Mikołaje, zajączek, domek to wymyślne formy zniczy, egzotyczny kwiat w śniegu jest sztuczny, wóz strażacki to zabawka, a wszystko to dekoracje układane na nagrobkach. Rodzaj współczesnych vanitas będących mimetycznym refleksem nieobecności, rytuałów, w których równie, a może nawet bardziej, znaczące jest to, czego w nich nie ma. Pamięć odnosząca się do życia, nie do śmierci, której tabu mocno utrwalone we współczesnej kulturze odwraca uwagę ku doczesności, symbolicznym formom jej trwania.
Fotografie wykonane na jednym z warszawskich cmentarzy pokazują, jak rynek wychodzi naprzeciw potrzebom zaprzeczania lub co najmniej łagodzenia śmierci, egzorcyzmowania jej nostalgią obrzędowych gadżetów. Jak dalece dawna wzniosłość eschatologii jest obszarem konsumpcyjnej pomysłowości.
W wystawie biorą udział: Akademia Ruchu, Paweł Althamer, Janusz Bałdyga, Henryk Berlewi, Mieczysław Berman, Marian Bogusz, Sasza Blonder, Jan Maria Brzeski, Michał Budny, Artur Chrzanowski, Leon Chwistek, Oskar Dawicki, Zbigniew Dłubak, Edward Dwurnik, Jarosław Fliciński, Jerzy Hulewicz, Zbigniew Gostomski, Jerzy Janisz, Katarzyna Józefowicz, Tadeusz Kantor, Alicja Karska, Katarzyna Kobro, Paweł Kowalewski, Jarosław Kozakiewicz, Wojciech Kozłowski, Edward Krasiński, Stanisław Kubicki, Zofia Kulik, Leopold Lewicki, Bronisław Linke, Low-Res, Łódź Kaliska, Andrzej Krzywobłocki, Marcin Maciejewski, Robert Maciejuk, Konstanty Mackiewicz, Jacek Malczewski, Antoni Mikołajczyk, Jarosław Modzelewski, Stanislaw Osostowicz, Kazimierz Podsadecki, Aleksandra Polisiewicz, Zbigniew Pronaszko, Mariola Przyjemska, Joanna Rajkowska, Anna Reinert, Józef Robakowski, Maria Łunkiewicz-Rogoyska, Robert Rumas, Zbigniew Rybczyński, Władysław Skotarek, Monika Sosnowska, Kajetan Sosnowski, Henryk Stażewski, Jonasz Stern, Władysław Strzemiński, Andrzej Swinarski, Mieczysław Szczuka, Leon Tarasewicz, Stefan i Franciszka Themersonowie, Jerzy Truszkowski, Eugeniusz Waniek, Mariusz Waras, Aleksandra Went, Henryk Wiciński, Stanisław Ignacy Witkiewicz, Romuald Kamil Witkowski, Marek Włodarski (Henryk Streng), Krzysztof Wodiczko, Ryszard Woźniak, Andrzej Wróblewski, Włodzimierz Jan Zakrzewski
W jaki sposób sztuka współczesna sytuuje się na mapie przynależności definiowanej w kategoriach kulturowych, geograficznych, historycznych, politycznych, narodowych? W jakie relacje wchodzi z przestrzenią, w której powstaje? Co wytycza granice jej terytorialnej tożsamości? Do jakich tradycji, symboli, stereotypów odwołuje się współczesna sztuka, podejmując lub przemilczając kwestię swej lokalizacji? Czy zastąpienie modernistycznego uniwersalizmu pragmatyką globalizmu zmieniło postrzeganie własnej lokalności?
Tytułowe pytanie o miejsce i przestrzenną lokalizację odnosi się również do sposobów ich doświadczania i definiowania we współczesnych praktykach artystycznych. Do możliwości spojrzenia na sztukę z perspektywy jej związków z miejscem i przestrzenią, w których powstaje i które współtworzy. Skupiona na współczesności, na sposobach postrzegania lokalności w kontekście postępującej globalizacji, wystawa daje wgląd w tradycje, zwłaszcza w dwudziestowieczne koncepcje określania tożsamości sztuki w stosunku do miejsc i przestrzeni. W awangardowe utopie twórców dwudziestolecia międzywojennego, deklarujących się mieszkańcami Europy i świata, w modernistyczne mitologizacje na temat uniwersalizmu polskiej kultury i w ożywające w XX wieku romantyczne tradycje budowania tożsamości w oparciu o historię, polskości wypracowywanej na gruncie romantycznej historiografii. Sięgnięcie wstecz do modernistycznych strategii wpisywania polskiej kultury w uniwersum europejskie i do tradycji awangardy z jej poczuciem przynależności do ogólnocywilizacyjnego ruchu przemian, z drugiej zaś strony do tradycji wydobywających odrębność polskiego doświadczenia, będzie historycznym odniesieniem dla pytań o współczesność i kulturowe usytuowanie w ramach nowej, zmieniającej się geopolityki.
Próbą odpowiedzi na pytanie W Polsce czyli gdzie? jest prezentacja różnych, artystycznych metod określania tożsamości miejsc i przestrzeni kulturowych. Przestrzeni kreowanych i doświadczanych indywidualnie i społecznie, przestrzeni metafizycznych, miejskich, publicznych i wirtualnych. Wiodącym wizualnym motywem wystawy są artystyczne wizje miasta i architektury, miasta jako terytorium pamięci i historii, jako miejsca modernistycznych eksperymentów i postmodernistycznych projektów pozyskiwania miejskich przestrzeni dla zamieszkujących je społeczności. Wizerunki miast, ich dwudziestowieczne projekcje i miasta wirtualne.
Wystawa obejmuje szerokie spektrum prezentowanych prac, od malarstwa, rzeźby, fotografii i filmu po materiały archiwalne, projekty architektoniczne, dokumentacje akcji i działań artystycznych. Obok prac i projektów zrealizowanych specjalnie na wystawę, pokazane są dzieła pochodzące z różnych kolekcji muzealnych, obok prac artystów młodszego pokolenia dzieła klasyków polskiej sztuki XX wieku.
„W samym centrum uwagi”. Część 9. Joanna Rajkowska „Zostaw to”. Instalacje przestrzenne, wideo. Galeria Wejście, Galeria Okna, Galeria Miejsce i inne przestrzenie. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Piwnice Zamku. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 17 lipca – 27 sierpnia 2006.
Wystawa „Zostaw to” Joanny Rajkowskiej, prezentowana w ramach odsłony dziewiątej projektu "w samym centrum uwagi", odnosi się do pamięci, obciążającej przestrzeń fizyczną, symboliczną i społeczną oraz do pragnienia znalezienia sobie w tej przestrzeni swego miejsca. Ciężka, traumatyczna przeszłość, cechująca zwłaszcza relacje polsko-żydowskie, którą naznaczone jest wiele miejsc w Polsce, utrudnia życie teraźniejszością. Dla młodych z Izraela Polska jawi się wręcz jako wielki cmentarz. Rajkowska nie stawia pamięci kolejnego pomnika, chodzi jej raczej o świadomą zgodę na to nieuniknione obciążenie, jakim jest życie w pamięci o przeszłości, o nauczenie się oddychania nią swobodnie jak powietrzem. Wystawa ma charakter nietradycyjny i nielinearny. Rozproszenie jej poszczególnych elementów oddaje sieciowy, krzaczasty mechanizm pamięci.
Seria działań wpisanych w przestrzeń CSW ogniskuje się wokół projektu instalacji Dotleniacz na pl. Grzybowskim w Warszawie, który zostanie zrealizowany w przyszłym roku. Będzie to staw o powierzchni 150 m kw., głęboki na metr, produkujący bogatsze w tlen powietrze, świeże jak po burzy. Pozytywna energia stawu odmieni charakter pl. Grzybowskiego, miejsca zapomnianego, nasyconego niechęcią, pozbawionego wyrazistej tożsamości mimo tego, że w jego przestrzeni przenikają się liczne narracje - ulica Próżna, Teatr Żydowski, kościół i Księgarnia Patriotyczna Antyk sprzedająca wydawnictwa antysemickie, siedziba Deutsche Banku i innych nowoczesnych biurowców, sklepiki z kranami i linami, powojenne bloki.
„W samym centrum uwagi”. Część 10. Paulina Ołowska „Rainbow Brite”. Filmy, malarstwo. Wilhelm Sasnal „USA”. Filmy. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Piwnice Zamku. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 17 lipca – 27 sierpnia 2006.
W finałowej dziesiątej odsłonie projektu "w samym centrum uwagi" biorą udział Paulina Ołowska i Wilhelm Sasnal, którzy należą do "nowej fali" polskich artystów, traktujących sztukę jako intensyfikację wyobraźni. Tego typu postawa artystyczna warunkuje głęboki flirt tych artystów z całym fantazmatycznym zapleczem sztuki, z jej paradygmatycznymi mediami i jej postulowaną autonomią. Przy czym, jakości te wykorzystywane są przez nich bardzo świadomie, taktycznie - mniej lub bardziej instrumentalnie. Artyści ci dokonują współcześnie specyficznej rewitalizacji pojęcia wyobraźni, bardzo obecnego w polu polskiej sztuki konceptualnej w latach 60. (sztuka niemożliwa) i 70. (np. Natalia LL i jej strategia sztuki jako sztucznej rzeczywistości czy też Marek Konieczny i jego strategia Think Crazy). Z jednej strony dążą oni do przywrócenia wyobraźni zwykłej egzystencji, z drugiej - analizują różne aspekty wyobrażeniowego wymiaru sztuki. Sztuka tych artystów sytuuje się na postulowanej przez Vincenta Crapanzano granicy / przejściu pomiędzy „tu i teraz natarczywej rzeczywistości a czasoprzestrzenią wyrażającej i spełniającej życzenia (w całej swej podstępnej bezpośredniości) wyobraźni”. Wyobraźnia / sztuka pozwala według Jeana Starobinskiego snuć, projektować opowieści, które nie muszą być zgodne z „oczywistym układem wszechświata”; pozwala nam nie tylko „ewokować obrazy, które dublują świat naszych percepcji, ale przede wszystkim jest to dystansacyjna moc, dzięki której przedstawiamy sobie odległe obiekty oraz moc, dzięki której możemy zdystansować się od obecnej rzeczywistości”.
„W samym centrum uwagi: Nowi dokumentaliści. Fotografia”. Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Piwnice Zamku. Warszawa, Al. Ujazdowskie 6. 12 czerwca – 31 sierpnia 2006. Anna Bedyńska, Agnieszka Brzeżańska, Mikołaj Grospierre, Aneta Grzeszykowska, Andrzej Kramarz, Zuzanna Krajewska, Weronika Łodzińska, Franciszek Mazur, Rafał Milach, Igor Omulecki, Krzysztof Pijarski, Przemysław Pokrycki, Igor Przybylski, Konrad Pustoła, Szymon Rogiński, Jan Smaga, Wojciech Wilczyk, Albert Zawada, Krzysztof Zieliński, Zorka Project, Ireneusz Zjeżdżałka
Wśród najbardziej wyrazistych tendencji w sztuce polskiej ostatnich lat – obok młodego malarstwa i posługującej się ironią sztuki „postkrytycznej” – wyróżnić można oparty na fotograficznej rejestracji rzeczywistości nurt nowych dokumentalistów. Wpisując się zdecydowanie w kontekst sztuki współczesnej nowi dokumentaliści świadomie zrywają z dominującym do niedawna w fotografii rodzajem działania artystycznego rozumianego w kategoriach „gestu plastycznego”. Zamiast tworzyć estetyczny azyl, konfrontują oni odbiorcę z obrazami realnego uzyskanymi przy pomocy aparatu fotograficznego. Do nowych dokumentalistów odnieść można aktualnie brzmiące słowa Jerzego Buszy, pisane w czasie stanu wojennego, kiedy to po raz kolejny wyzwaniem dla polskiej sztuki okazała się rzeczywistość. „Gdy chwyty artystyczne już się przejadły i straciły na swojej aktualności, przychodzi czas minimalizmu i oszczędności środków, rzeczywistość dochodzi do głosu, a wyobraźnia tam właśnie szuka podniet (a nie w samej sobie). Wtedy pojawiają się myślące kamery”. Busza, któremu bliskie były działania neoawangardy lat 70. nieprzypadkowo kładzie tak wyraźny akcent właśnie na myślenie fotografa posługującego się kamerą. W nowym dokumencie pomimo pozornego powinowactwa z reportażem istotniejszy jest aspekt analitycznej postawy jego twórców.
Fernand Léger „Od malarstwa do architektury”. Zachęta. Warszawa, pl. Małachowskiego 3. 8 czerwca – 20 sierpnia 2006.
Mariola Przyjemska „Sektor 9”. Galeria Le Guern. Warszawa, ul. Widok. 24 czerwca – 26 sierpnia 2006.
Najnowsza seria prac Marioli Przyjemskiej obejmuje zdjęcia, których przedstawienia na pierwszy rzut oka mogą być mylnie interpretowane. Wóz strażacki, ujęte w tondo zdjęcie samolotu na kamiennym tle, figurki Mikołajów, biały zajączek, barwne kwiaty, połyskliwe dekoracje. Po chwili okazuje się, że Mikołaje, zajączek, domek to wymyślne formy zniczy, egzotyczny kwiat w śniegu jest sztuczny, wóz strażacki to zabawka, a wszystko to dekoracje układane na nagrobkach. Rodzaj współczesnych vanitas będących mimetycznym refleksem nieobecności, rytuałów, w których równie, a może nawet bardziej, znaczące jest to, czego w nich nie ma. Pamięć odnosząca się do życia, nie do śmierci, której tabu mocno utrwalone we współczesnej kulturze odwraca uwagę ku doczesności, symbolicznym formom jej trwania.
Fotografie wykonane na jednym z warszawskich cmentarzy pokazują, jak rynek wychodzi naprzeciw potrzebom zaprzeczania lub co najmniej łagodzenia śmierci, egzorcyzmowania jej nostalgią obrzędowych gadżetów. Jak dalece dawna wzniosłość eschatologii jest obszarem konsumpcyjnej pomysłowości.
| Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |
 |
 |