Wydarzenia

Co stanie się, gdy zamkniemy ponad pięćdziesięciu filmoznawców w jednym pomieszczeniu…? Wbrew pozorom, nie jest to początek dowcipu, lecz przyczynek do opisu sytuacji, która zdarzyła się naprawdę. W dniach 6-8 czerwca 2013 roku w Kamieniu Śląskim odbył się I Zjazd Filmoznawców i Medioznawców ze specjalnym udziałem prof. Siegfrieda Zielinskiego. Zorganizowane przez Zakład Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego wydarzenie bez wątpienia można uznać za jedną z ważniejszych inicjatyw w zakresie integracji i budowania współpracy między czołowymi reprezentantami polskiego filmoznawstwa oraz medioznawstwa. Pomysłodawcy zjazdu zbudowali mocne fundamenty dla przyszłych spotkań tego rodzaju, które – miejmy nadzieję – przysłużą się rozwojowi wspomnianych dziedzin nauki.

Organizacja przedsięwzięcia nie należała do łatwych zadań. Zaproszenie do uczestnictwa w zasadzie wszystkich osób tworzących filar prężnie funkcjonującej dyscypliny naukowej można odczytać jako gest sporych ambicji Rady Programowej Zjazdu, w której skład wchodzili: prof. dr hab. Andrzej Gwóźdź (Przewodniczący Rady Programowej Zjazdu), prof. dr hab. Wiesław Godzic, prof. dr hab. Małgorzata Hendrykowska, prof. dr hab. Marek Hendrykowski, prof. dr hab. Ryszard W. Kluszczyński, prof. dr hab. Tadeusz Lubelski, prof. dr hab. Tadeusz Miczka, prof. dr hab. Mirosław Przylipiak, dr hab. Tadeusz Szczepański oraz prof. dr hab. Eugeniusz Wilk. Zgodnie z przewodnim hasłem przedsięwzięcia, jednym z istotniejszych celów jego organizacji – prócz udostępnienia platformy służącej budowaniu porozumienia pomiędzy naukowcami reprezentującymi różne ośrodki akademickie – było podjęcie próby naszkicowania obecnego stanu filmoznawstwa i medioznawstwa, z uwzględnieniem ich wcześniejszych dokonań oraz możliwości przyszłej ewolucji. Między innymi stąd wynikała różnorodność tematów podejmowanych podczas Zjazdu, podzielonego na sześć paneli skupiających czołowe problemy współczesnej refleksji nad filmem i nowymi mediami.

W panelu „Historie filmu i kina” referenci prezentowali m.in. kwestie związane z dydaktyką filmoznawczą (mgr Michał Pabiś-Orzeszyna: „Opowiadać czy pokazywać? »Nowa historia filmu« jako wyzwanie dla dydaktyki i komunikacji naukowej”), zajmowali się dorobkiem Fritza Langa (dr hab. Tomasz Kłys: „Panoptykony, dyspozytywy, ekrany: media i reprezentacje mediów w filmach Fritza Langa”), jak również wciąż popularną problematyką queer (dr Sebastian Jagielski: „Kanon filmowy a teoria queer”). „Metodologie i teorie audiowizualności dzisiaj” poświęcone zostały z kolei zagadnieniom z gruntu teorii kina i mediów, do których należą między innymi: badania widowni (dr Konrad Klejsa: „Badanie widowni – zapomniany kierunek badań nad filmem”) czy problematyka popularnych obecnie remake’ów (dr Agnieszka Nieracka: „Remaki jako praktyki [nie tylko intertekstualne]”).

W ramach Zjazdu nie zabrakło oczywiście miejsca dla panelu nowomedialnego („Nowe media – nowe wyzwania badawcze”), którego uczestnicy skupiali się chociażby na wpływie portali społecznościowych na produkcję i promocję filmową (dr Blanka Brzozowska: „Perspektywy produkcji i promocji filmowej w kontekście rozwoju środowisk społecznościowych”) oraz punktach zbiegu nowych mediów i kultury popularnej (mgr Małgorzata Major: „Nowe media jako kanał poszerzający możliwości recepcji i partycypacji w zjawiskach kultury popularnej”). Interesująco prezentował się także panel zatytułowany „Ruchome obrazy w perspektywie antropologicznej”, którego prelegenci podjęli się między innymi opisu kina mniejszości etnicznych (dr hab. Krzysztof Loska) oraz zagadnień związanych z filmoterapią (dr Małgorzata Kozubek).

I Zjazd Filmoznawców i Medioznawców dawał także możliwość czynnego uczestnictwa w obradach doktorantom. Część z nich, jak również referenci poruszający problematykę niewpisującą się jednoznacznie w przyjęte segmenty tematyczne, znaleźli się w dwóch panelach zatytułowanych „Varia”. Wyraźny to znak, że organizatorzy Zjazdu świadomi są płynności granic reprezentowanej dyscypliny naukowej oraz coraz częstszej niemożności wpisania badań w sztywne, klarownie brzmiące, wyraźnie ustrukturyzowane bloki. Jeszcze istotniejszy wydaje się jednak fakt umożliwienia doktorantom aktywnej partycypacji w obradach, dzięki czemu już na początku kariery naukowej otrzymali oni możliwość przedstawienia swych tez przed autorytetami w obranej przez nich dziedzinie. Bardzo istotny okazał się wybór lokalizacji Zjazdu: Europejskie Centrum Konferencyjne w Kamieniu Śląskim to urokliwe, klimatyczne miejsce „z charakterem”, wyposażone w infrastrukturę niezbędną do obsługi kilkudniowej konferencji.

I Zjazd Filmoznawców i Medioznawców jako wydarzenie gromadzące w jednym miejscu prawdziwe osobistości filmoznawczego świata spotkał się z pozytywną recepcją ze strony polskich ośrodków akademickich, co daje duże nadzieje na organizację kolejnych jego edycji. Zintegrował on środowisko skupione wokół filmu i nowych mediów, prowokując jego przedstawicieli do wspólnego podejmowania kolejnych inicjatyw na rzecz badania i upowszechniania kultury audiowizualnej. W czasie trwania wydarzenia zadecydowano o utworzeniu Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, które – miejmy nadzieję – podążać będzie wytyczoną przez Zjazd drogą.