Kamila Pawluś, Kimberly Campanello,
WIERSZE
A
A
A
DOON
Farmer Mooney ostrzegł nas,
że wiedźma może uczynić mnie brzemienną.
Jego rodzina jest tutaj
od tysięcy lat dzięki niej.
Przechodzimy przez elektryczne bramki
i genealogie krowich placków
walających się wokół zamku.
Ona stoi pewnie na swojej scenie
z zadartymi piersiami i oczami dziwki.
Łysa, ale jakby dopiero co zrzuciła perukę.
Jej srom jest zwyczajny i chętny,
i był pocierany już wiele razy.
Wyzywamy ją na udeptaną
od miłosnych zapasów ziemię. Myślę, że wygramy.
Odcięte i zgniecione
... faszyzm w nas, w naszych głowach, w codziennym zachowaniu, faszyzm, który zmusza, byśmy kochali władzę i pragnęli dokładnie tego, co nami rządzi i wykorzystuje nas.
— Michel Foucault
I.
Opowiada mi, że nacisnął opuszki jej palców,
by sprawdzić, czy staną się na powrót różowe. Porównywał
kolor warg jej cipki z kolorem wyblakłej plastikowej róży,
którą kupił dla niej na stacji benzynowej.
Obwieścił jej białość, dodając, że nigdy
nie przyszło mu na myśl, gdy był dzieckiem na Jamajce,
że zdobędzie tak czysto białą kobietę. Schwycił
jej włosy, owinął wokół ramienia
jak kamerdyner złoty ręcznik na atramentowym fraku skóry.
Widzisz, mówi mi ona, w tym popieprzonym świecie
ty i ja korzystamy z dobrodziejstw setek lat
rasizmu. Spójrz, mamy niebieskie oczy.
Pokazuje mi w telefonie jego zdjęcie
jak czyta Foucaulta, z głową opartą
o czerwoną-żółtą poduszkę z Troskliwymi Misiami.
Opowiadam jej, że nikt mi nie wierzy, kiedy kłamię
i mówię, że jestem z Miami. Wyglądasz
jakbyś była z Północy, mówią. Z północy,
znaczy biała. Z północy, znaczy nie-Żydówka.
Ona mówi mi, że on uważa siebie za kundla.
II.
Ciekawa jestem, co odczytałeś w brailu mojej skóry
w ciemościach pierwszej nocy
gdy twoje białe irlandzkie palce badały moje białe amerykańskie zakamarki?
Czy jest w tym jakiś rasowy przekaz
czy czyste kochanie się
jakie może mieć tylko biały z białym?
To bez sensu.
Kto się przygląda temu odsłonięciu
w tym panoptikonie?
Były znaki: żadnych psów i Irlandczyków.
Mojego dziadka z Bari rozpoznano
jako czarnego.
W każdym spisie ludności liczy się nas oddzielnie.
Baterie do zabójczych zabawek sprzedaje się oddzielnie.
Twój fiut dygocze we mnie.
Czółenka krosien
które odcięły już niezliczone palce.
Pięć punktów światła błyska
pod moimi powiekami
wskrzeszając slamsy zwane Five Points
gdzie Irlandczycy
mieszali się z wyzwolonymi niewolnikami.
Chcę wierzyć, że dokonujemy odkupienia
czegoś i dosyć już palców
zostało odciętych i warg zgniecionych.
RUTLAND
sheela-na-gig* to nie ma sensu
coś osobliwego jest w sheela-na-gig
sheela-na-gig to porozrzucane puzzle
wzgardliwe miano sheela-na-gig
sheela-na-gig aby dogadzać i milczeć
sheela-na-gig nie potrzebuje się kajać
absurdalne słowo sheela-na-gig
sheela-na-gig to wpędza w konsternację
sheela-na-gig tak mglista
ogólnie przyjęty termin sheela-na-gig
sheela-na-gig utrwalone w użyciu
Przełożyła Kamila Pawluś
*O wizerunkach sheela-na-gig
Sheela-na-gig to kamienne płaskorzeźby nagich kobiet w wyuzdany sposób rozchylających swój srom. Postacie te mają łyse głowy, głęboko nacięte brwi, żłobione czoła, wychudzone ciała, a także małe i obwisłe piersi, których czasem w ogóle brak. Na ich twarzach pojawiają się jodełkowe zagłębienia. Oprócz przesadnie wielkich sromów mogą mieć nieproporcjonalnie duże głowy, oczy i uszy, natomiast nogi, ramiona i tułowia są pomniejszone lub niewidoczne. Wizerunki te są odnajdywane na ścianach średniowiecznych kościołów, zamków, studni i na murach miast. Ponad sto z nich odkryto w Irlandii, a około trzydzieści pięć w Anglii, Szkocji i Walii. Ich geneza, czas powstania oraz znaczenie wciąż budzą kontrowersje. Większość badaczy sugeruje, że były tworzone między 1000 a 1500 r. n.e. , choć trudno jest określić dokładnie ich wiek, gdyż większość została wyrzeźbiona z materiałów innych niż te użyte do konstrukcji budowli, na których zostały umieszczone, co więcej, niektóre znaleziono ex situ (zakopane na polach lub utopione w rzekach). Ich nazwa nie pojawia się w źródłach pisanych aż do XIX w. Badacze twierdzą, że te płaskorzeźby są najprawdopodobniej ostrzeżeniem przed pożądliwością i grzechem; symbolem sił natury, która daje i odbiera życie; talizmanem chroniącym przed złym okiem; emblematem panowania nad ziemią bądź ludem. Chociaż powstało już wiele teorii na temat ich znaczenia, pochodzenia i genezy, wciąż nie ma żadnego dowodu, który przeważyłby szalę na rzecz którejkolwiek z tych interpretacji. Nie wiemy, jaka naprawdę była funkcja tych wizerunków.
Farmer Mooney ostrzegł nas,
że wiedźma może uczynić mnie brzemienną.
Jego rodzina jest tutaj
od tysięcy lat dzięki niej.
Przechodzimy przez elektryczne bramki
i genealogie krowich placków
walających się wokół zamku.
Ona stoi pewnie na swojej scenie
z zadartymi piersiami i oczami dziwki.
Łysa, ale jakby dopiero co zrzuciła perukę.
Jej srom jest zwyczajny i chętny,
i był pocierany już wiele razy.
Wyzywamy ją na udeptaną
od miłosnych zapasów ziemię. Myślę, że wygramy.
Odcięte i zgniecione
... faszyzm w nas, w naszych głowach, w codziennym zachowaniu, faszyzm, który zmusza, byśmy kochali władzę i pragnęli dokładnie tego, co nami rządzi i wykorzystuje nas.
— Michel Foucault
I.
Opowiada mi, że nacisnął opuszki jej palców,
by sprawdzić, czy staną się na powrót różowe. Porównywał
kolor warg jej cipki z kolorem wyblakłej plastikowej róży,
którą kupił dla niej na stacji benzynowej.
Obwieścił jej białość, dodając, że nigdy
nie przyszło mu na myśl, gdy był dzieckiem na Jamajce,
że zdobędzie tak czysto białą kobietę. Schwycił
jej włosy, owinął wokół ramienia
jak kamerdyner złoty ręcznik na atramentowym fraku skóry.
Widzisz, mówi mi ona, w tym popieprzonym świecie
ty i ja korzystamy z dobrodziejstw setek lat
rasizmu. Spójrz, mamy niebieskie oczy.
Pokazuje mi w telefonie jego zdjęcie
jak czyta Foucaulta, z głową opartą
o czerwoną-żółtą poduszkę z Troskliwymi Misiami.
Opowiadam jej, że nikt mi nie wierzy, kiedy kłamię
i mówię, że jestem z Miami. Wyglądasz
jakbyś była z Północy, mówią. Z północy,
znaczy biała. Z północy, znaczy nie-Żydówka.
Ona mówi mi, że on uważa siebie za kundla.
II.
Ciekawa jestem, co odczytałeś w brailu mojej skóry
w ciemościach pierwszej nocy
gdy twoje białe irlandzkie palce badały moje białe amerykańskie zakamarki?
Czy jest w tym jakiś rasowy przekaz
czy czyste kochanie się
jakie może mieć tylko biały z białym?
To bez sensu.
Kto się przygląda temu odsłonięciu
w tym panoptikonie?
Były znaki: żadnych psów i Irlandczyków.
Mojego dziadka z Bari rozpoznano
jako czarnego.
W każdym spisie ludności liczy się nas oddzielnie.
Baterie do zabójczych zabawek sprzedaje się oddzielnie.
Twój fiut dygocze we mnie.
Czółenka krosien
które odcięły już niezliczone palce.
Pięć punktów światła błyska
pod moimi powiekami
wskrzeszając slamsy zwane Five Points
gdzie Irlandczycy
mieszali się z wyzwolonymi niewolnikami.
Chcę wierzyć, że dokonujemy odkupienia
czegoś i dosyć już palców
zostało odciętych i warg zgniecionych.
RUTLAND
sheela-na-gig* to nie ma sensu
coś osobliwego jest w sheela-na-gig
sheela-na-gig to porozrzucane puzzle
wzgardliwe miano sheela-na-gig
sheela-na-gig aby dogadzać i milczeć
sheela-na-gig nie potrzebuje się kajać
absurdalne słowo sheela-na-gig
sheela-na-gig to wpędza w konsternację
sheela-na-gig tak mglista
ogólnie przyjęty termin sheela-na-gig
sheela-na-gig utrwalone w użyciu
Przełożyła Kamila Pawluś
*O wizerunkach sheela-na-gig
Sheela-na-gig to kamienne płaskorzeźby nagich kobiet w wyuzdany sposób rozchylających swój srom. Postacie te mają łyse głowy, głęboko nacięte brwi, żłobione czoła, wychudzone ciała, a także małe i obwisłe piersi, których czasem w ogóle brak. Na ich twarzach pojawiają się jodełkowe zagłębienia. Oprócz przesadnie wielkich sromów mogą mieć nieproporcjonalnie duże głowy, oczy i uszy, natomiast nogi, ramiona i tułowia są pomniejszone lub niewidoczne. Wizerunki te są odnajdywane na ścianach średniowiecznych kościołów, zamków, studni i na murach miast. Ponad sto z nich odkryto w Irlandii, a około trzydzieści pięć w Anglii, Szkocji i Walii. Ich geneza, czas powstania oraz znaczenie wciąż budzą kontrowersje. Większość badaczy sugeruje, że były tworzone między 1000 a 1500 r. n.e. , choć trudno jest określić dokładnie ich wiek, gdyż większość została wyrzeźbiona z materiałów innych niż te użyte do konstrukcji budowli, na których zostały umieszczone, co więcej, niektóre znaleziono ex situ (zakopane na polach lub utopione w rzekach). Ich nazwa nie pojawia się w źródłach pisanych aż do XIX w. Badacze twierdzą, że te płaskorzeźby są najprawdopodobniej ostrzeżeniem przed pożądliwością i grzechem; symbolem sił natury, która daje i odbiera życie; talizmanem chroniącym przed złym okiem; emblematem panowania nad ziemią bądź ludem. Chociaż powstało już wiele teorii na temat ich znaczenia, pochodzenia i genezy, wciąż nie ma żadnego dowodu, który przeważyłby szalę na rzecz którejkolwiek z tych interpretacji. Nie wiemy, jaka naprawdę była funkcja tych wizerunków.
Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |