ISSN 2658-1086
Wydanie bieżące

1 listopada 21 (333) / 2017

Przemysław Pieniążek,

BYĆ GAIJINEM (WILLIAM ADAMS, SAMURAJ)

A A A
William Adams (1564-1620) był (prawdopodobnie) pierwszym Anglikiem, który dotarł do Japonii oraz (z pewnością) pierwszym Europejczykiem naturalizowanym w Kraju Kwitnącej Wiśni. Postać brytyjskiego żeglarza, nieformalnego doradcy szoguna Ieyasu Tokugawy i nadwornego samuraja zainspirowała pisarza Jamesa Clavella do stworzenia profilu osobowościowego Johna Blackthorne’a, protagonisty powieści „Shōgun” oraz jej równie popularnej adaptacji, w której pamiętną kreację stworzył Richard Chamberlain. Teraz historię urodzonego w hrabstwie Kent obieżyświata, który pełnił onegdaj kluczową rolę w kontaktach handlowych Japonii z Anglią i Holandią, przełożył na język komiksowego medium Mathieu Mariolle.

Francuski scenarzysta („Thorgal-Kriss de Valnor: Wyspa zaginionych dzieci”) dokonał oczywiście niezbędnej selekcji faktów z barwnego życiorysu dzielnego nawigatora, konstruując na ich podstawie klarowną, błyskawicznie zjednującą sobie uwagę czytelnika opowieść. Poznajemy więc okoliczności, w jakich statek handlowy „Liefde” (należący do kompanii rotterdamskiej) rozbija się u wybrzeży Japonii, a snujący pierwszoosobową narrację pilot owego żaglowca zostaje wraz z resztą załogi skazany na śmierć (do czego przyczyniają się ewangelizujący miejscową ludność portugalscy jezuici wrogo nastawieni wobec dobrze mówiącego ich językiem angielskiego protestanta), zamienionej ostatecznie na pobyt w przepełnionym więzieniu.

Równocześnie autor pieczołowicie zarysowuje społeczno-polityczny pejzaż cesarstwa stojącego u progu wojny domowej. Do wyścigu o władzę (stawką jest tytuł szoguna) staje pan Tokugawa oraz czterej pozostali regenci. Mający na względzie dobro kraju, niebojący się podejmować trudnych decyzji dostojnik wie, że spore szanse na zwycięstwo ma Ishida – uwielbiany przez lud bohater wojenny, w swoich działaniach kierujący się jednak partykularnym interesem. Kto jest wart więcej: tyran, który chce dobra wszystkich, czy sprawiedliwy, lecz egoistyczny żołnierz? Pytanie Tokugawy postawione radzie wciąż czeka na rozstrzygnięcie – nic więc dziwnego, że charyzmatyczny regent postanawia skorzystać z szerokiej wiedzy gaijina Adamsa w zakresie żeglugi morskiej, budowania okrętów oraz nowoczesnej broni palnej. Problem w tym, że niepokorny przybysz, przez całe swoje dotychczasowe życie trzymający się z dala od wszelkich konfliktów, wcale nie zamierza poprzeć dążeń swojego „dręczyciela”, na własną rękę próbując uciec z obcej ziemi.

Mathieu Mariolle bardzo ciekawie splata ze sobą przeróżne wątki, przede wszystkim stawiając na wyraziście zarysowane relacje między dramatis personae. Perfidne knowania jezuity Alessandro Valignano wymierzone przeciwko protagoniście w równym stopniu wynikają z różnic światopoglądowych oraz konieczności obrony handlowych interesów Portugalii, co z jego chorobliwej ambicji, zawiści i pragnienia dominacji. Nieustająca próba sił i charakterów cechuje z kolei (pełne emocjonalnych przesileń) spotkania Adamsa z Tokugawą, mającego realny wpływ na wewnętrzną przemianę Williama, do której w znacznym stopniu przyczynia się również piękna Matsu Hime.

W tej sprawnie napisanej, dwuczęściowej (wydanej w formie eleganckiego integrala) opowieści o honorze, odkrywaniu siebie i swojego miejsca w świecie niebagatelną rolę odgrywa oprawa wizualna. Włoch Nicola Genzianella – znany polskiemu czytelnikowi chociażby za sprawą serii „Bunkier” – operuje lekko szkicową, choć szalenie precyzyjną i dbającą o detale kreską, dzięki której profile bohaterów (Tokugawa do złudzenia przypomina aktora Toshirō Mifune), architektura wnętrz, malownicze plenery (vide: panorama Osaki), sceny batalistyczne czy te rozgrywające się na morzu zyskują na wiarygodności. Dodajmy do tego bezbłędnie dobraną kolorystykę – ukłony w stronę Fabiena Alquiera – a otrzymamy cieszący (nie tylko) oko album, który szczerze polecam czytelnikom szukającym niecodziennych utworów biograficznych oraz naprawdę dobrych komiksów o tematyce historyczno-przygodowej.
Mathieu Mariolle, Nicola Genzianella: „William Adams, samuraj” („William Adams, Samouraï”). Tłumaczenie: Jakub Syty. Wydawnictwo Elemental. Warszawa 2017.