ISSN 2658-1086
TARGOWISKO UPIORNOŚCI, CZYLI MROCZNE STREFY KINA KULTOWEGO
ZJEDZ SWÓJ MAKIJAŻ, BEKSO! ORĘDNOWIK ZŁEGO SMAKU – JOHN WATERS
NOWOŚĆI
A
A
A
Piotr Zawojski „Wielkie filmy przełomu wieków. Subiektywny przewodnik”. Wydawnictwo RABOD, Kraków 2008.
Przekonanie o kryzysie czy wręcz zmierzchu kina, jako najważniejszego medium dwudziestego stulecia, które na naszych oczach straciło swój kulturowy prymat, wyrażane jest obecnie dosyć powszechnie. W pewnym sensie taka opinia na początku dwudziestego pierwszego wieku przybrała postać swego rodzaju prawdy oczywistej, niewymagającej dowodzenia i rzetelnych argumentów […]. Prezentowane w niniejszej książce filmy i ich twórcy są w moim rozumieniu dowodem na to, że jednoznacznie brzmiące sądy dotyczące szczególnie słabej kondycji współczesnej sztuki są wyrazem zbyt pobieżnych, choć często wyrażanych w bardzo atrakcyjnej formie, konstatacji krytycznych, które w sposób uproszczony i schematyczny rysują mapę kinematografii.
Paradoksalnie, dzisiaj trudniej jest poszukiwać tego, co w kinie wartościowe, starać się budować postawę afirmatywną wobec niego, aniżeli tropić słabości, głupotę, pustkę, przerost formy nad treścią, konformizm i poddawanie się wszechobecnej filozofii zysku. Bo takie też jest, nawet w przeważającej części, współczesne kino, ja jednak postanowiłem na tym wielkim i bardzo różnorodnym obszarze – zasadniczo głównego nurtu – szukać filmów reprezentujących autentyczne wartości, takich, które z różnych powodów przykuwały moją uwagę, nie dawały zapomnieć o wciąż drzemiącym w sztuce filmowej olbrzymim potencjale kreatywności. (Piotr Zawojski, Ze wstępu „O kondycji kina współczesnego”)
Książka Piotra Zawojskiego jest napisana w sposób atrakcyjny i bardzo nowoczesny. Uwagę moją zwraca w pierwszej kolejności fakt, że autor umieszcza analizowane przez siebie dzieła filmowe na przecięciu kilku różnych paradygmatów, co nadaje proponowanym przez Niego interpretacjom rzadko spotykaną kompleksowość ujęcia. Rozpatruje filmy w tradycyjnym dla nich kontekście zróżnicowanego systemu kinematograficznego, obejmującego zarówno kino głównego nurtu, jak i filmy artystyczne należące do nurtu kina autorskiego. Nie zapomina o paradygmacie animacji filmowej, aż nazbyt często ignorowanym przez „poważnych“ badaczy filmu. Sięga w uzasadnionych wypadkach po paradygmat kina alternatywnego, filmu awangardowego oraz elektronicznego czy cyfrowego eksperymentu audiowizualnego. Wykorzystuje paradygmat nowych mediów, które dla współczesnego filmu stają się zarówno kontekstem estetycznym oraz produkcyjnym, jak również tworzą ramy dla dystrybucji, a także dla indywidualnego doświadczenia odbiorczego. I wreszcie, co nie zdarza się zbyt często w polskim piśmiennictwie filmowym, uwzględnia także paradygmat sztuki. Takie kompleksowe ujęcie czyni z proponowanej książki bardzo pożyteczne kompendium wiedzy o współczesnej kulturze audiowizualnej. Proponowany w niej model refleksji filmoznawczej określiłbym mianem kulturowego. (Ryszard W. Kluszczyński)
Piotr Zawojski jest adiunktem w Zakładzie Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach na Uniwersytecie Śląskim, wykłada też na WRiTV UŚ. Autor książki „Elektroniczne obrazoświaty. Między sztuką a technologią” (2000). Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych m. in. w „Studiach Filmoznawczych”, „Kwartalniku Filmowym”, „Sztuce i Filozofii”, „Postscriptum”, „Kulturze Współczesnej”, „Roczniku Historii Sztuki”, „Zeszytach Telewizyjnych”, „Formacie”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „FA-arcie” i w wielu tomach prac zbiorowych. Współredaktor (z Andrzejem Gwoździem) tomu „Wiek ekranów. Przestrzenie kultury widzenia” (2002) oraz redaktor naukowy „Ku filozofii fotografii” Viléma Flussera (2004). Zajmuje się również krytyką filmową i eseistyką poświęconą kulturze audiowizualnej i cyberkulturze. Kieruje działem „Filmu i Mediów” w kwartalniku „Opcje”.
www.zawojski.com
Przekonanie o kryzysie czy wręcz zmierzchu kina, jako najważniejszego medium dwudziestego stulecia, które na naszych oczach straciło swój kulturowy prymat, wyrażane jest obecnie dosyć powszechnie. W pewnym sensie taka opinia na początku dwudziestego pierwszego wieku przybrała postać swego rodzaju prawdy oczywistej, niewymagającej dowodzenia i rzetelnych argumentów […]. Prezentowane w niniejszej książce filmy i ich twórcy są w moim rozumieniu dowodem na to, że jednoznacznie brzmiące sądy dotyczące szczególnie słabej kondycji współczesnej sztuki są wyrazem zbyt pobieżnych, choć często wyrażanych w bardzo atrakcyjnej formie, konstatacji krytycznych, które w sposób uproszczony i schematyczny rysują mapę kinematografii.
Paradoksalnie, dzisiaj trudniej jest poszukiwać tego, co w kinie wartościowe, starać się budować postawę afirmatywną wobec niego, aniżeli tropić słabości, głupotę, pustkę, przerost formy nad treścią, konformizm i poddawanie się wszechobecnej filozofii zysku. Bo takie też jest, nawet w przeważającej części, współczesne kino, ja jednak postanowiłem na tym wielkim i bardzo różnorodnym obszarze – zasadniczo głównego nurtu – szukać filmów reprezentujących autentyczne wartości, takich, które z różnych powodów przykuwały moją uwagę, nie dawały zapomnieć o wciąż drzemiącym w sztuce filmowej olbrzymim potencjale kreatywności. (Piotr Zawojski, Ze wstępu „O kondycji kina współczesnego”)
Książka Piotra Zawojskiego jest napisana w sposób atrakcyjny i bardzo nowoczesny. Uwagę moją zwraca w pierwszej kolejności fakt, że autor umieszcza analizowane przez siebie dzieła filmowe na przecięciu kilku różnych paradygmatów, co nadaje proponowanym przez Niego interpretacjom rzadko spotykaną kompleksowość ujęcia. Rozpatruje filmy w tradycyjnym dla nich kontekście zróżnicowanego systemu kinematograficznego, obejmującego zarówno kino głównego nurtu, jak i filmy artystyczne należące do nurtu kina autorskiego. Nie zapomina o paradygmacie animacji filmowej, aż nazbyt często ignorowanym przez „poważnych“ badaczy filmu. Sięga w uzasadnionych wypadkach po paradygmat kina alternatywnego, filmu awangardowego oraz elektronicznego czy cyfrowego eksperymentu audiowizualnego. Wykorzystuje paradygmat nowych mediów, które dla współczesnego filmu stają się zarówno kontekstem estetycznym oraz produkcyjnym, jak również tworzą ramy dla dystrybucji, a także dla indywidualnego doświadczenia odbiorczego. I wreszcie, co nie zdarza się zbyt często w polskim piśmiennictwie filmowym, uwzględnia także paradygmat sztuki. Takie kompleksowe ujęcie czyni z proponowanej książki bardzo pożyteczne kompendium wiedzy o współczesnej kulturze audiowizualnej. Proponowany w niej model refleksji filmoznawczej określiłbym mianem kulturowego. (Ryszard W. Kluszczyński)
Piotr Zawojski jest adiunktem w Zakładzie Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach na Uniwersytecie Śląskim, wykłada też na WRiTV UŚ. Autor książki „Elektroniczne obrazoświaty. Między sztuką a technologią” (2000). Opublikował kilkadziesiąt prac naukowych m. in. w „Studiach Filmoznawczych”, „Kwartalniku Filmowym”, „Sztuce i Filozofii”, „Postscriptum”, „Kulturze Współczesnej”, „Roczniku Historii Sztuki”, „Zeszytach Telewizyjnych”, „Formacie”, „Przeglądzie Kulturoznawczym”, „FA-arcie” i w wielu tomach prac zbiorowych. Współredaktor (z Andrzejem Gwoździem) tomu „Wiek ekranów. Przestrzenie kultury widzenia” (2002) oraz redaktor naukowy „Ku filozofii fotografii” Viléma Flussera (2004). Zajmuje się również krytyką filmową i eseistyką poświęconą kulturze audiowizualnej i cyberkulturze. Kieruje działem „Filmu i Mediów” w kwartalniku „Opcje”.
www.zawojski.com
| Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |
 |
 |