ISSN 2658-1086
Wydanie bieżące

15 października 20 (260) / 2014

Redakcja,

MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA "MESJAŃSKIE IMAGINARIA EUROPY (I NIE TYLKO)"

A A A
Katedra Literatury Porównawczej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Pracownia Komparatystyki Kulturowej Akademii im. Jana Długosza oraz Polskie Stowarzyszenie Komparatystyki Kulturowej zapraszają na Międzynarodową Konferencję „Mesjańskie imaginaria Europy (i nie tylko)”, która odbędzie się w dniach 11-12 grudnia w Częstochowie.

„Wierzenia Zachodu to opowieści o zbawieniu” – twierdzi George Steiner, po czym, niejako przecząc samemu sobie, dodaje – „być może dla naszej syntaksy nie będą już dostępne utopijne, mesjanistyczne, pozytywistyczno-perfekcjonistyczne »przyszłości« opisywane w tradycji Zachodu od Platona, od Proroków po Leibniza. Dzisiaj widzimy je za sobą”. Autor „Gramatyk tworzenia” nie docenia, jak się zdaje, „kryptoteologicznych” możliwości języka, jego zdolności do zawłaszczania i przekształcania religijnych źródeł naszej mowy. Jest co najmniej dyskusyjne, aby mesjańskie tropy – na trwałe, bądź co bądź, wpisane w europejskie imaginaria społeczno-kulturowe – utraciły możliwość reaktywacji i powrotu, choćby pod postacią rozmaitych wypartych dyskursów politycznych czy teologicznych. Powrót owych stłumionych elementów w atmosferze „religijnej rekonkwisty”, by posłużyć się tytułową frazą książki Gilles’a Kepela „Zemsta Boga”, zawsze jest możliwy. W tym punkcie refleksja nad pozostałościami europejskiego dziedzictwa domaga się zatem analizy rozmaitych odmian mesjanizmów, stanowiących swoistą „odpowiedź” na kryzys upostaciowany jako doświadczenie rozpadu podstaw zachodniej kultury w jej wymiarach filozoficznym, religijnym, etycznym, społecznym i politycznym.

Współczesny „zwrot mesjanistyczny”, widoczny w wielu nurtach i odmianach filozofii „postsekularnej” czy też w teologiczno-politycznej refleksji nad stanem kultury, nie przestaje dawać do myślenia – przede wszystkim dlatego, że różne wersje mesjanizmu wykazują zadziwiającą aktualność, występując równocześnie w refleksji religijno-filozoficznej, politycznej (liberalnej i konserwatywnej), a nawet edukacyjnej. Dzieje Logosu Zachodu, obejmujące liczne przekształcenia kodów kulturowych i paradygmatów poznawczych, skłaniają badaczy różnorakich orientacji światopoglądowych do powtórzenia pytania o wartość poznawczą i aksjologiczną mesjanizmu.

Organizatorzy konferencji proponują refleksję nad następującymi zagadnieniami: mesjanizmy przedromantyczne, romantyczne, postromantyczne, nowoczesne i ponowoczesne; polskie i europejskie mesjanizmy jako składniki dyskursu nowoczesności; mesjańska koncepcja czasu i przestrzeni, związana z mitami ziemi obiecanej i rozmaitymi formułami utopii; wygnanie jako fundamentalny składnik narracji eksodycznych, Wyjście jako paradygmatyczny gest nowoczesności; mesjańskie koncepcje człowieka i wspólnoty opartej na innej tożsamości, nie-całości (reszty); dyskursy emancypacyjne, nowe definicje człowieka, projekt świeckiego „zbawienia” człowieka; mesjanizm a postsekularyzm; mesjańskie tropy w psychoanalizie; mesjańska pedagogia, etyka i estetyka; literackie i kulturowe reprezentacje mesjanizmu; projekty „świeckiej” krytyki mesjańskiej (wg K. Uniłowskiego) i „religijnej” krytyki talmudycznej (wg A. Regiewicza); symplifikacje mesjanizmu: podatność idei mesjańskiej na różne uproszczenia i falsyfikacje; popkulturowe mesjanizmy. Kultura jako źródło cierpień czy wyzwolenia człowieka?

Proponowana refleksja budzić może szereg zasadnych wątpliwości, wynikających przede wszystkim z możliwości przyjęcia bardzo szerokiej ramy pojęciowej mesjanizmu. W trakcie konferencji organizatorzy chcieliby zatem postawić następujące pytania: czy każdy mesjanizm jest strukturą eschatologiczno-millenarystyczną (wedle określenia A. Walickiego)? Czym różnią się mesjanizmy poszczególnych narodów i kultur, a co je łączy? Czy każdy projekt odnowy, wyzwolenia, odrodzenia ma charakter mesjański? Czy mesjanizm jest dominującą czy jedną z wielu dróg do europejskiej nowoczesności? Jakie są przyczyny podatności mesjanizmu na liczne uproszczenia i stereotypy (Polska Chrystusem narodów)? Czy jest to tylko polska specyfika? Czy poza Europą można dostrzec obecność mitów (paradygmatów) mesjańskich, neomesjańskich i quasi-mesjańskich? Czy wreszcie prawdziwe jest twierdzenie o końcu narracji mesjańskich i mesjańskiego imaginarium w czasach ponowoczesnych?

Miejscem obrad organizatorzy planują uczynić Salę Kameralną Filharmonii Częstochowskiej im. Bronisława Hubermana przy ulicy Wilsona 16 (w pobliżu Dworca PKP). Przewidywana jest opłata w wysokości 400 złotych (dla doktorantów 300 zł), która obejmuje koszty organizacji, zakwaterowania, wyżywienia oraz publikacji wieloautorskiej monografii. Na zgłoszenia organizatorzy czekają do końca października, prosząc o wysłanie karty zgłoszeniowej wraz z krótkimi (200 słów) abstraktami w języku polskim i angielskim. Przewidywany czas wystąpienia dt 20 minut. Szczegółowe informacje zostaną rozesłane wraz z decyzją o zakwalifikowaniu do 10 listopada 2014.

Karty zgłoszeniowe znaleźć można pod tym linkiem.

Komitet organizacyjny:

dr hab. prof. UŚ Zbigniew Kadłubek

dr hab. prof. AJD Adam Regiewicz

dr hab. Artur Żywiołek

dr Piotr Bogalecki

dr Alina Mitek-Dziemba

mgr Anna Janek – sekretarz konferencji

Opracowano w oparciu o materiały organizatorów.

„artPAPIER” jest patronem medialnym konferencji.