Malarz, rysownik, poeta, autor podręczników i komiksów dla dzieci, współtwórca grupy artystycznej LuXus, kurator oraz wykładowca uniwersytecki – to najważniejsze, choć nie jedyne kulturotwórcze funkcje z powodzeniem sprawowane przez Pawła Jarodzkiego. O nietuzinkowości wrocławskiego plastyka świadczy także ekskluzywnie wydany artbook, opatrzony skądinąd przekornie brzmiącym tytułem. „Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski” to licząca grubo ponad dwieście stron kompilacja rozproszonych dzieł artysty (zarówno znanych, jak i dotąd niepublikowanych) ułożonych w sposób pozwalający dostrzec w nich mniej lub bardziej wyraźną nić graficznej narracji, chwilami mobilizującej odbiorcę do aktywniejszego uczestnictwa w lekturze (konieczność obracania tomu).

W kolekcji znajdziemy prace powstałe w dobie Peerelu, kompozycje datowane na okres transformacji ustrojowej oraz ilustracje odnoszące się do współczesnego pejzażu kulturowego (uchwyconego w perspektywie lokalnej i globalnej), tworzące wbrew pozorom spójny artystyczny komunikat. Na kartach „Kompletnej historii wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski” dokonuje się bowiem zaprawiona sporą dawką ironii polemika z Wielką Historią, narodowymi mitami oraz wydarzeniami kształtującymi społeczno-ekonomiczny, polityczny, obyczajowy czy (kontr)kulturowy obraz kolejnych teraźniejszości. Stan wojenny, katastrofa w Czarnobylu, przełom 1989 roku, restrukturyzacja polskiej gospodarki, medialne przepychanki rodzimych polityków, dalekosiężne skutki ataku na World Trade Center czy lęk przed ptasią grypą – jak przystało na bacznego obserwatora (unikającego pokusy taniego moralizatorstwa), Paweł Jarodzki odwołuje się do ważnych, popularnych lub kontrowersyjnych tematów, tropiąc przy okazji wszelkie przejawy fałszu, hipokryzji, patologii, bezmyślnego konsumpcjonizmu i absurdów dnia codziennego.

Niepozbawione akcentów autobiograficznych komiksowe rozważania wrocławskiego kontestatora w ciekawy sposób podejmują zagadnienie roli języka (potocznego, urzędowo-korporacyjnego, medialnego, świata reklamy, a także popularnych haseł czy partyjnej nowomowy) w procesie kulturowej ewolucji danego społeczeństwa. Równocześnie artysta przypomina, że sztuka (która zawsze jest „czymś innym”, niż się wydaje) nie oferuje odpowiedzi, lecz służy do zadawania kreatywnych pytań. Rolę medium humorystycznego spojrzenia na sprawy (wszech)świata pełnią świadomie antyestetyczne prace, gwarantujące lapidarność przekazu oraz  autotematyczny dystans. Choć anegdotyczne, przesycone duchem satyry „szkico-notatki” Pawła Jarodzkiego tylko okazjonalnie przyjmują klasyczną formułę komiksu (vide: „Defekt mózgu” z gościnnym udziałem Hansa Klossa), nie sposób odmówić im narracyjnego potencjału.

Fascynacja estetyką szablonu, pop-artem, sztuką ulicy, kolażami spod znaku Dada oraz plakatem płynnie łączy się ze szlachetną tradycją liternictwa (emblematy, exlibrisy, heraldyka), zabawą w kalambury i wizualnymi eksperymentami (ilustracje do aforyzmów lub tekstów piosenek). Jarodzki zaprasza odbiorcę/widza do uczestnictwa we wspólnej grze z ikonografią oraz kanonicznymi tekstami kultury masowej, z ironią wtłaczanymi w rodzime konteksty. Utrzymane w czarno-białej tonacji opowieści graficzne zebrane w tomie „Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski” zdradzają artystyczno-duchowe powinowactwo z dorobkiem klasyków amerykańskiego undergroundu pokroju Roberta Crumba, Ricka Griffina oraz Gilberta Sheltona, aczkolwiek równie ważny wydaje się wpływ polskich rysowników spod znaku Zbigniewa Jujki czy Henryka Sawki, nie mówiąc już o komiksowych pracach Sławomira Mrożka.

W zamykającym recenzowany album wywiadzie przeprowadzonym przez Jakuba Woynarowskiego autor podkreśla, iż potrzeba „opowiedzenia o wszystkim” jest oczywistym wariactwem. Zaraz jednak dodaje, że taka forma artystycznego szaleństwa zawsze mu odpowiadała. „To opowieść o tym, co na przestrzeni wielu lat zobaczyłem i co z jakiegoś powodu mnie poruszyło. Tylko tyle i aż tyle” – konkluduje Paweł Jarodzki. Z perspektywy czytelnika/widza to w zupełności wystarczy.

Paweł Jarodzki: „Kompletna historia wszechświata ze szczególnym uwzględnieniem Polski”. Wydawnictwo Ha!art. Kraków 2014.