ISSN 2658-1086
ŻYCIE (W) PRZEDPOKOJU (GRY JASKÓŁEK)
DLA WOLNEJ POLSKI (KURIER Z WARSZAWY)
ŁOMOT DO POTĘGI TRZECIEJ (KICK-ASS 3)
POLOWANIE NA MORIGANY (SKARGA UTRACONYCH ZIEM: RYCERZ ŁASKI)
DLA WOLNEJ POLSKI (KURIER Z WARSZAWY)
A
A
A
Rok 1939. Zdzisław Jeziorański, do niedawna dwudziestopięcioletni doktorant Uniwersytetu Poznańskiego, dziś plutonowy podchorąży w 2. Dywizjonie Artylerii Konnej, bierze udział w kampanii wrześniowej, próbując wraz z towarzyszami broni zatrzymać Niemców na linii Bugu. Młody żołnierz trafia do niewoli, jednak szczęśliwym zbiegiem okoliczności wydostaje się z pociągu (razem z poznanym w wagonie działaczem PPS, Józefem Cyrankiewiczem), kierując się w stronę zbombardowanej Warszawy. Tam cudem odnajduje swoich bliskich, po czym próbuje zapewnić rodzinie byt, imając się różnych zajęć: od handlu po wstawianie okien.
W lutym 1941 roku Jeziorański spotyka na ulicy swojego niegdysiejszego wykładowcę, profesora Czesława Znamierowskiego – filozofa i prawnika, będącego równocześnie aktywnym działaczem konspiracyjnym. Zwerbowany przez akademika bohater składa przysięgę w Związku Walki Zbrojnej (wkrótce przekształconym w Armię Krajową), pomagając w organizowaniu na terenie Rzeszy oraz Generalnej Guberni siatki kolportażu wydawnictw Akcji „N” – niemieckojęzycznych ulotek kompromitujących hitlerowców, podważających mit o niezwyciężonej armii Führera. Pod koniec sierpnia 1943 roku w lokalu na Mariensztacie podporucznik Jeziorański melduje się u generała Tadeusza „Bora” Komorowskiego, który namaszcza bohatera na emisariusza AK do emigracyjnych władz Polski w Londynie.
Przyjmując kolejną fikcyjną tożsamość (stając się Janem Nowakiem), Jeziorański przedostaje się do Wielkiej Brytanii w celu przekazania Naczelnemu Wodzowi – generałowi Kazimierzowi Sosnkowskiemu – tajnych dokumentów, zdjęć i meldunków. Jednocześnie, zgodnie z sugestią „Bora”, posłaniec ma zgromadzić wiedzę oraz wszelkie informacje niezbędne dla przetrwania polskiego podziemia. Nie trzeba dodawać, że w bazującym na trudzie, zaangażowaniu i ofierze wielu osób przedsięwzięciu stawką jest coś więcej niż życie lub śmierć.
Album „Kurier z Warszawy” to utrzymana niemalże w sensacyjno-szpiegowskiej konwencji opowieść o najbardziej dramatycznym rozdziale biografii Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Scenarzyści komiksu, Mariusz Urbanek oraz Mateusz Palka, pieczołowicie odtwarzają przebieg tamtych wydarzeń (skrupulatnie informując o dynamicznie zmieniających się czasie i miejscu akcji), a co najważniejsze, udaje im się wypracować zdrowy kompromis między potoczystością fabularnej narracji a suchą faktografią.
Karkołomne misje Nowaka-Jeziorańskiego, jak również jego liczne rozmowy z decydentami (prezydentem RP na uchodźstwie Władysławem Raczkiewiczem, angielskim ministrem spraw zagranicznych Anthonym Edenem czy premierem Wielkiej Brytanii Winstonem Churchillem) zestawione zostały z lirycznymi, choć nie pozbawionymi subtelnego humoru scenami z udziałem pięknej łączniczki Jadwigi „Grety” Wolskiej, która – w dość niecodziennych okolicznościach – zostaje małżonką bohatera.
Reminiscencje z powstania warszawskiego (obejmujące także działalność protagonisty w rozgłośni „Błyskawica” nadającej do Londynu informacje wprost z obracanej w perzynę stolicy), niefortunna podróż do Szwajcarii oraz podjęcie przez kuriera decyzji o pozostaniu na emigracji – na tym kończy się przygotowana przez Mariusza Urbanka i Mateusza Palkę opowieść o Janie Nowaku-Jeziorańskim. Kolejne rozdziały jego biografii, w tym kierowanie Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa czy piastowanie funkcji konsultanta Rady Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych, pozostają w sferze przypisów zamieszczonych na końcu tomu.
Komiks okraszony nastrojowymi ilustracjami Bartłomieja Stefanowicza (surowa kreska, smykałka do portretów, ciekawy dobór palety barw świetnie korespondujących z przenikającą dzieło aurą ciągłego zagrożenia – to najważniejsze atuty jego prac) sprawdza się jako graficzny panegiryk wystawiony zmarłemu przed dekadą „Kurierowi z Warszawy”, ale także jako szkic do zbiorowego portretu kolejnego pokolenia, po które upomniały się demony wojny.
W lutym 1941 roku Jeziorański spotyka na ulicy swojego niegdysiejszego wykładowcę, profesora Czesława Znamierowskiego – filozofa i prawnika, będącego równocześnie aktywnym działaczem konspiracyjnym. Zwerbowany przez akademika bohater składa przysięgę w Związku Walki Zbrojnej (wkrótce przekształconym w Armię Krajową), pomagając w organizowaniu na terenie Rzeszy oraz Generalnej Guberni siatki kolportażu wydawnictw Akcji „N” – niemieckojęzycznych ulotek kompromitujących hitlerowców, podważających mit o niezwyciężonej armii Führera. Pod koniec sierpnia 1943 roku w lokalu na Mariensztacie podporucznik Jeziorański melduje się u generała Tadeusza „Bora” Komorowskiego, który namaszcza bohatera na emisariusza AK do emigracyjnych władz Polski w Londynie.
Przyjmując kolejną fikcyjną tożsamość (stając się Janem Nowakiem), Jeziorański przedostaje się do Wielkiej Brytanii w celu przekazania Naczelnemu Wodzowi – generałowi Kazimierzowi Sosnkowskiemu – tajnych dokumentów, zdjęć i meldunków. Jednocześnie, zgodnie z sugestią „Bora”, posłaniec ma zgromadzić wiedzę oraz wszelkie informacje niezbędne dla przetrwania polskiego podziemia. Nie trzeba dodawać, że w bazującym na trudzie, zaangażowaniu i ofierze wielu osób przedsięwzięciu stawką jest coś więcej niż życie lub śmierć.
Album „Kurier z Warszawy” to utrzymana niemalże w sensacyjno-szpiegowskiej konwencji opowieść o najbardziej dramatycznym rozdziale biografii Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Scenarzyści komiksu, Mariusz Urbanek oraz Mateusz Palka, pieczołowicie odtwarzają przebieg tamtych wydarzeń (skrupulatnie informując o dynamicznie zmieniających się czasie i miejscu akcji), a co najważniejsze, udaje im się wypracować zdrowy kompromis między potoczystością fabularnej narracji a suchą faktografią.
Karkołomne misje Nowaka-Jeziorańskiego, jak również jego liczne rozmowy z decydentami (prezydentem RP na uchodźstwie Władysławem Raczkiewiczem, angielskim ministrem spraw zagranicznych Anthonym Edenem czy premierem Wielkiej Brytanii Winstonem Churchillem) zestawione zostały z lirycznymi, choć nie pozbawionymi subtelnego humoru scenami z udziałem pięknej łączniczki Jadwigi „Grety” Wolskiej, która – w dość niecodziennych okolicznościach – zostaje małżonką bohatera.
Reminiscencje z powstania warszawskiego (obejmujące także działalność protagonisty w rozgłośni „Błyskawica” nadającej do Londynu informacje wprost z obracanej w perzynę stolicy), niefortunna podróż do Szwajcarii oraz podjęcie przez kuriera decyzji o pozostaniu na emigracji – na tym kończy się przygotowana przez Mariusza Urbanka i Mateusza Palkę opowieść o Janie Nowaku-Jeziorańskim. Kolejne rozdziały jego biografii, w tym kierowanie Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa czy piastowanie funkcji konsultanta Rady Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych, pozostają w sferze przypisów zamieszczonych na końcu tomu.
Komiks okraszony nastrojowymi ilustracjami Bartłomieja Stefanowicza (surowa kreska, smykałka do portretów, ciekawy dobór palety barw świetnie korespondujących z przenikającą dzieło aurą ciągłego zagrożenia – to najważniejsze atuty jego prac) sprawdza się jako graficzny panegiryk wystawiony zmarłemu przed dekadą „Kurierowi z Warszawy”, ale także jako szkic do zbiorowego portretu kolejnego pokolenia, po które upomniały się demony wojny.
Mariusz Urbanek, Mateusz Palka, Bartłomiej Stefanowicz: „Kurier z Warszawy”. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2014.
| Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |
 |
 |