ŚWIATY POZA ŚWIATEM. FANTASTYKA WYSOKOARTYSTYCZNA W LITERATURZE I KULTURZE
A
A
A
Ogólnopolskie Sympozjum Naukowe. Katowice 13-14 lipca 2015
Although fantasy works had been written for one or even two centuries previously, depending on how one chooses to define the genre, the publications of Tolkien’s novel marked the beginning of seeing fantasy as a genre, and reader expectations alike (Stefan Ekman, „Here Be Dragons. Exploring Fantasy Maps and Settings”).
Badania nad fantastyką w Polsce, przedsiębrane ze zmiennym entuzjazmem w ciągu ostatnich kilkunastu lat, wciąż są raczej w stadium rozpoznania, niż dynamicznego rozwoju – zarówno pod względem metodologicznym, jak i analitycznym. Chciałoby się rzec, że literatura fantastyczna rozwija się tak szybko, że z nadąża za nią przede wszystkim krytyka literacka, a dopiero w drugiej kolejności uniwersytecka – w efekcie czego ta druga stoi przed niełatwym zadaniem bądź to adaptowania już istniejących, a częstokroć doraźnych rozpoznań gatunkowych i narracyjnych, bądź też wysuwania tez alternatywnych, grożących nadużywaniem uprzywilejowanej pozycji akademickiej. Tak stało się z wartościującą opozycją fantasy wysoko- i niskoartystycznej (high fantasy i low fantasy), o której uzgodnienie z normą gatunkową stworzoną przez Tolkiena o tyle trudno, iż skłania to do mówienia o fantastyce albo realizującej wzorzec Tolkienowski (lub go przewartościowującej) i przez to wysokiej, albo zrywającej z tradycją Tolkienowską i przez to automatycznie migrującej do awangardowego nurtu New Weird. Współcześnie wydaje się jednak, że o wysokoartystyczności fantastyki mogą decydować zgoła inne aspekty – i dlatego też organizatorzy konferencji chcieliby zachęcić do pochylenia się nad problemami:
Niezależnie od tego organizatorów interesować będą referaty poświęcone następującym autorom fantastycznym (z zastrzeżeniem, że jest to lista otwarta, świadomie stroniąca od wprowadzania jakichkolwiek podziałów tematycznych i gatunkowych): J.R.R. Tolkien, Clive S. Lewis, John Crowley, Mervyn Peake, Isaac Asimov, George R.R. Martin, Stephen King, Andrzej Sapkowski, William Gibson, Frank Herbert, Neal Stephenson, Jeffrey Ford, Jacek Dukaj, Neil Gaiman, Terry Pratchett, Ursula le Guin, Herbert G. Wells, Ray Bradbury, Philip K. Dick, Susanna Clarke, Orson Scott Card, Guy Gavriel Kay, Stanisław Lem, Joyce C. Oates, David Mitchell, James Blaylock, Brandon Sanderson, Jeff VanderMeer, Ian McDonald, Joanne K. Rowling, Tad Williams, Richard Adams, M. John Harrison, Ira Levin, Adrian Tchaikovsky, China Miéville, Algernon Blackwood, Marion Z. Bradley, Robin Hobb, Peter Watts, Jonathan Carroll, Howard P. Lovecraft, Patricia McKillip, Glen Cook, Fritz Leiber, David Weber, Gene Wolfe, Joe Abercrombie, Robert Block, Ann Rice, Richard Matheson, Charlaine Harris, Gardner Dozois, Martha Wells, Lucius Shepard, Ian MacLeod, Clive Barker, Terry Goodkind, Dan Simmons, Ted Chiang, Walter Jon Williams, Jarosław Grzędowicz.
Badania nad fantastyką w Polsce, przedsiębrane ze zmiennym entuzjazmem w ciągu ostatnich kilkunastu lat, wciąż są raczej w stadium rozpoznania, niż dynamicznego rozwoju – zarówno pod względem metodologicznym, jak i analitycznym. Chciałoby się rzec, że literatura fantastyczna rozwija się tak szybko, że z nadąża za nią przede wszystkim krytyka literacka, a dopiero w drugiej kolejności uniwersytecka – w efekcie czego ta druga stoi przed niełatwym zadaniem bądź to adaptowania już istniejących, a częstokroć doraźnych rozpoznań gatunkowych i narracyjnych, bądź też wysuwania tez alternatywnych, grożących nadużywaniem uprzywilejowanej pozycji akademickiej. Tak stało się z wartościującą opozycją fantasy wysoko- i niskoartystycznej (high fantasy i low fantasy), o której uzgodnienie z normą gatunkową stworzoną przez Tolkiena o tyle trudno, iż skłania to do mówienia o fantastyce albo realizującej wzorzec Tolkienowski (lub go przewartościowującej) i przez to wysokiej, albo zrywającej z tradycją Tolkienowską i przez to automatycznie migrującej do awangardowego nurtu New Weird. Współcześnie wydaje się jednak, że o wysokoartystyczności fantastyki mogą decydować zgoła inne aspekty – i dlatego też organizatorzy konferencji chcieliby zachęcić do pochylenia się nad problemami:
- polskich i zachodnich typologii gatunków fantastycznych (czyli zarówno fantasy, science fiction, jak i fantastyka grozy, w tym horror itd.);
- kanoniczności fantastyki i przewartościowania opozycji low i high fantasy;
- proliferacji gatunków i subgatunków fantastycznych;
- dominacji kategorii estetycznych w genologii fantastycznej (urban fantasy, dark fantasy, steampunk, post-apo, cyberpunk, dieselpunk itd.);
- relacji tekstów reprezentujących nurty Nowej Fali SF i New Weird do korpusu klasycznej fantastyki;
- korzeni gatunkowych fantastyki (francuska marveilleux, anglosaski realizm fantastyczny czy niemiecki romantyzm);
- inkluzywności fantastyki grozy w kanonie fantastycznym;
- wzmożonej aktywności światotwórczej fantastów (tworzenie encyklopedii, kompendiów, podręczników, atlasów, grafik koncepcyjnych itp.);
- przekładalności konwencji fantastycznych na media pozaliterackie: filmy, gry wideo, komiksy, gry fabularne (w tym LARPy) i transmedia.
Niezależnie od tego organizatorów interesować będą referaty poświęcone następującym autorom fantastycznym (z zastrzeżeniem, że jest to lista otwarta, świadomie stroniąca od wprowadzania jakichkolwiek podziałów tematycznych i gatunkowych): J.R.R. Tolkien, Clive S. Lewis, John Crowley, Mervyn Peake, Isaac Asimov, George R.R. Martin, Stephen King, Andrzej Sapkowski, William Gibson, Frank Herbert, Neal Stephenson, Jeffrey Ford, Jacek Dukaj, Neil Gaiman, Terry Pratchett, Ursula le Guin, Herbert G. Wells, Ray Bradbury, Philip K. Dick, Susanna Clarke, Orson Scott Card, Guy Gavriel Kay, Stanisław Lem, Joyce C. Oates, David Mitchell, James Blaylock, Brandon Sanderson, Jeff VanderMeer, Ian McDonald, Joanne K. Rowling, Tad Williams, Richard Adams, M. John Harrison, Ira Levin, Adrian Tchaikovsky, China Miéville, Algernon Blackwood, Marion Z. Bradley, Robin Hobb, Peter Watts, Jonathan Carroll, Howard P. Lovecraft, Patricia McKillip, Glen Cook, Fritz Leiber, David Weber, Gene Wolfe, Joe Abercrombie, Robert Block, Ann Rice, Richard Matheson, Charlaine Harris, Gardner Dozois, Martha Wells, Lucius Shepard, Ian MacLeod, Clive Barker, Terry Goodkind, Dan Simmons, Ted Chiang, Walter Jon Williams, Jarosław Grzędowicz.
Ostateczny termin nadsyłania abstraktów na adres: swiatypozaswiatem@gmail.com mija 8 czerwca 2015 roku. Do abstraktu należy dołączyć krótką notę biograficzną sformułowaną podług powszechnie przyjętych standardów (afiliacja, tytuł naukowy oraz profil badawczy). Objętość abstraktu wraz z biogramem nie powinna przekroczyć dwóch stron znormalizowanego maszynopisu (maksymalnie 600 słów).
Organizatorzy zachęcają również do przygotowywania i wysyłania propozycji gotowych paneli, obejmujących: 1) przynajmniej trzy abstrakty trzech różnych autorów; 2) ich biogramy, afiliacje i adresy e-mail; 3) krótki opis panelu wraz z propozycją jego tytułu.
Na pokrycie kosztów związanych z cateringiem, wynajmem sali i przygotowaniem materiałów konferencyjnych przewiduje się opłatę konferencyjną w wysokości 400 zł. Ośrodek Badawczy Facta Ficta przewiduje dwa granty zwalniające z opłaty konferencyjnej (registration fee waiver). Warunkiem otrzymania grantu będzie: 1) pozytywne zrecenzowanie nadesłanego abstraktu przez organizatorów lub wyznaczonych przez nich zewnętrznych recenzentów oraz 2) zgodność tematyczna dorobku aplikanta z profilem konferencji. Akredytacje prasowe i chęć uczestnictwa biernego należy zgłaszać pod adresem swiatypozaswiatem@gmail.com z frazą [Akredytacja] oraz [Rejestracja] w tytule wiadomości.
Organizatorzy przewidują publikację pokonferencyjną w formie numeru monograficznego recenzowanego czasopisma open-accessowego „Creatio Fantastica” i innych punktowanych czasopismach naukowych, które zdecydują się na współpracę z organizatorami.
Głównym organizatorem konferencji jest Ośrodek Badawczy Facta Ficta (factaficta.org) we współpracy z Centrum Informacji Naukowej i Biblioteką Akademicką w Katowicach i redakcją czasopisma „Creatio Fantastica”. Wszystkie bieżące informacje o konferencji będą aktualizowane na stronie swiatypozazaswiatem.wordpress.com i na stronie społecznościowej Ośrodka (facebook.com/factaficta).
Opracowano w oparciu o materiały organizatora.
„artPAPIER” jest patronem medialnym wydarzenia.
Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |