Freda jest Podręczną w Republice Gileadzkiej, gdzie kobiety nie mogą pracować, czytać ani zawierać przyjaźni. Odziana w czerwone szaty protagonistka służy w domu Komendanta oraz jego żony, mając de facto do wypełnienia tylko jedno zadanie: co miesiąc oddaje się Komendantowi, by móc zajść w ciążę. Bo, podobnie jak inne Podręczne, w tej antyutopijnej rzeczywistości bohaterka ma prawo do życia tylko wtedy, gdy jest płodna. Na swoje nieszczęście Freda pamięta jednak czasy sprzed Gileadu, gdy była niezależną kobietą posiadającą pracę, rodzinę oraz, last but not least, własne imię.

Nie będzie przesady w stwierdzeniu, że jednym z najgłośniejszych utworów w dorobku Margaret Atwood – kanadyjskiej pisarki, poetki, krytyczki literackiej, wykładowczyni akademickiej, aktywistki społecznej i ekologicznej – jest wydana w 1985 „Opowieść podręcznej”, ukazująca zatrważającą wizję ortodoksyjnego, patriarchalnego reżimu doprowadzającego do skrajnego ubezwłasnowolnienia i uprzedmiotowienia kobiet. Bestsellerowa powieść została zekranizowana w 1990 roku przez Volkera Schlöndorffa (scenariuszową adaptację przygotował sam Harold Pinter) z Natashą Richardson w roli głównej, natomiast od 2017 roku możemy oglądać serialową inkarnację „Opowieści…” (za którą odpowiada scenarzysta i producent Bruce Miller) z niezawodną Elisabeth Moss wcielającą się w postać Fredy.

Teraz dzięki wydawnictwu Jaguar mamy szansę poznać nową odsłonę ponadczasowego dzieła Margaret Atwood, czyli graficzną powieść autorstwa Renée Nault. Kanadyjska artystka z powodzeniem wprowadza nas w realia świata przedstawionego, ukazując codzienną egzystencję narratorki, która niejednokrotnie przywołuje w swoich wspomnieniach obraz bezpowrotnie utraconego życia. Operując zwiewną, nieco uproszczoną kreską, autorka „Witchling” wprowadza do swojego komiksu swobodną kompozycję kadrów, układających się w wysmakowane sekwencje wybrzmiewające poetycką nutą, jak i skutecznie podbudowujących atmosferę opresji i zaszczucia (vide: ponure kadry ukazujące mur graniczny z wiszącymi nań ciałami straconych; scena „kolektywnego” porodu). Renée Nault chętnie sięga po język wizualnej metafory, w czym nad wyraz pomocny okazuje się także bezbłędny dobór akwareli, wśród których prym wiedzie intensywna czerwień, zieleń i chłodny błękit.

Zamknięta w miękkiej oprawie „Opowieść podręcznej” to równie nastrojowa, co budząca podskórną grozę i niezmiennie silne emocje adaptacja klasycznego, niestety – wciąż aktualnego dzieła.

Margaret Atwood, Renée Nault: „Opowieść Podręcznej” („The Handmaid’s Tale: The Graphic Novel”). Tłumaczenie: Stanisław Kroszczyński. Jaguar. Warszawa 2021.