ISSN 2658-1086
Wydanie bieżące

15 czerwca 12 (468) / 2023

Redakcja,

POLECAMY: PROJEKT 'POLA WIDZENIA KSIĄŻKI'

A A A
„Pola widzenia książki – opowieści otwarte”

Projekt  realizowany przez Bibliotekę Śląską z siecią współprac (szkoły i przedszkola, biblioteki, świetlice socjoterapeutyczne, instytucje kultury i sztuki, uczelnie wyższe, galerie sztuki współczesnej) i dofinansowanego w ramach programu „Partnerstwo dla książki” na 2023 r. ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Projekt „Pola widzenia książki” jest kontynuacją wieloletniego projektu edukacji literackiej w korespondencji z innymi dziedzinami sztuki. Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej co roku eksploruje inny aspekt edukacyjny, dostosowany do bieżących potrzeb odbiorców. Punktem wyjścia dla projektowania tegorocznej oferty „Pola widzenia książki – opowieści otwarte” była refleksja o harmonizującej i arteterapeutycznej funkcji literatury i opowiadania jako ważnego elementu budującego porozumienie między ludźmi. Jest to szczególnie ważne w dobie intensyfikujących się globalnych problemów i rosnącego kryzysu (ekonomicznego, klimatycznego, kulturowego, itd.). Chcemy więc podkreślić rolę trwałości wypracowywanych przez lat metod i narzędzi pracy, a także zachęcić do wspólnego wielowymiarowego kontaktu przez sztukę z własną wrażliwością.

Działania w ramach projektu odbędą się na przestrzeni czerwca-grudnia 2023 r.:

Cykl 3 wystaw pod hasłem „Opowieść wizualna”, prezentujących prace zaproszonych artystów i artystek (Katarzyna Łata, Sybilla Skałuba, Piotr Szewczyk) wraz z oprowadzeniami kuratorskimi dla wszystkich grup wiekowych

Dla każdej z wystaw punktem wyjścia jest wybrany tekst – wątki zaczerpnięte z twórczości wybitnych pisarzy/pisarek i poetów/poetek literatury światowej (Elizabeth Bishop, Elias Canetti, Lao-Tsy) zostaną przeniesione na grunt innych dziedzin (fotografia, grafika, malarstwo) dzięki pracom Katarzyny Łaty, Sybilli Skałuby oraz Piotra Szewczyka. Do każdej z wystaw odbędą się oprowadzenia kuratorskie w bibliotece (Ewa Kokot). Artyści i artystki opracują autorską koncepcję wystawy w nawiązaniu do wybranych (wskazanych poniżej) krótkich cytatów. Założeniem dla każdej odsłony jest zaproponowanie indywidualnego rozumienia „opowieści otwartej” i zaproszenie odbiorców/odbiorczyń do tworzenia własnych opowieści na bazie powstałych prac. Istotny jest więc w przypadku wystaw transfer z literatury (tekstów światowej literatury) do innej sztuki i z powrotem do literatury – w postaci opowieści, jakie mogą dla siebie stworzyć odbiorcy/odbiorczynie wystaw i uczestnicy/uczestniczki wydarzeń towarzyszących.

Wystawa nr 1 (udostępnienie: 23.06–4.08.2023): KATARZYNA ŁATA

Wystawa fotografii Katarzyny Łaty nawiąże do twórczości Elizabeth Bishop, w szczególności do wybranego cytatu-hasła z tekstu „Wyobrażenie góry lodowej” (tłumaczenie: Andrzej Sosnowski):

„Do widzenia, mówimy, do widzenia, statek skręca

tam, gdzie fale ulegają falom innych fali,

a chmury biegną po cieplejszym niebie.

Góry lodowe obligują duszę (…)

aby je tak postrzegała: wcielone, piękne, zbudowane niepodzielnie.”

Artystka za pomocą medium fotograficznego nawiąże do tematu literackiego. Na wystawie zostaną zaprezentowane prace z kilku cykli: Elektropolis, Światłoczułość, Mapy, Czwarta współrzędna. 

Wystawa nr 2 (udostępnienie: sierpień–I poł. października 2023): SYBILLA SKAŁUBA

Wystawa nawiąże do twórczości Eliasa Canetti, w szczególności do wybranego cytatu-hasła z dzieła „Tajemne serce zegara” (tłumaczenie: Maria Przybyłowska): „Żyć można tylko wtedy, kiedy często nie robi się tego, co się zamierzało. Sztuka polega na tym, żeby wybierać właściwe rzeczy do niezrobienia. Ten, kto jest sobie posłuszny, dusi się nie mniej niż ten, kto słucha innych. Nie dusi się tylko niekonsekwentny, wydający sobie rozkazy, których nie wykonuje. Niekiedy w szczególnych okolicznościach nie należy bronić się przed uduszeniem”. Artystka za pomocą grafiki tradycyjnej i nowych mediów nawiąże do tematu literackiego budując wystawę.

Wystawa nr 3 (udostępnienie: II połowa października–grudzień 2023): PIOTR SZEWCZYK

Wystawa nawiąże do twórczości Lao-Tsy, w szczególności do wybranego cytatu-hasła przewodniego  z „Księgi Drogi i Dobra” (w tłumaczeniu Ursuli K. Le Guin) „Drzewo, którego nie możesz objąć ramionami, było kiedyś małym nasionkiem. Stumilowa podróż zaczyna się od jednego małego kroku”. Artysta za pomocą rzeźby, nowych mediów oraz prac z elementami malarstwa nawiąże do tematu literackiego, budując wystawę.

Warsztaty artystyczne z poszczególnymi artystami, nawiązujące do wystaw (dla młodzieży)

Warsztat z Katarzyną Łatą – warsztat polegający na wybraniu przez artystkę autorskich zdjęć dla grupy licealistów/licealistek. Każdy uczestnik i każda uczestniczka dokona wyboru jednej fotografii, by następnie opisać emocje, uczucia, jakie towarzyszą odbiorowi tego obrazu. Będą też przetwarzać wybrane zdjęcia w formie fotocollage. Warsztaty odbędą się w Domu Oświatowym Biblioteki Śląskiej.

Warsztat z Sybillą Skałubą – warsztat w pracowni Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach polegający na tworzeniu grafik i odbitek, łączących element plastyczny oraz fragmenty cytatów literackich zaczerpniętych z wystawy.

Warsztat z Piotrem Szewczykiem – warsztat polegający na wykonaniu własnych prac, z wykorzystaniem narzędzi malarskich i fragmentów tekstów literackich. Warsztaty odbędą się w Domu Oświatowym Biblioteki Śląskiej.

Warsztaty literackie z Agnieszką Dąbrowską, nawiązujące do wystaw (dla dzieci i młodzieży)

Warsztaty mają na celu przede wszystkim rozwijać kompetencje do samodzielnego tworzenia opowieści oraz dawać narzędzia do interpretacji tekstu literackiego w odniesieniu do wątków poruszanych na wystawach. Cel warsztatu stanowi otworzenie uczestników/uczestniczek na kreowanie własnych narracji, oswajanie ważnych dla nich problemów oraz nazywanie i porządkowanie emocji, które towarzyszą doświadczaniu życia codziennego. Ważnym elementem tych warsztatów będzie rozmowa o terapeutycznej i harmonizującej funkcji literatury i oswojenie trudnych tematów. Warsztat ma stworzyć okazję do wsparcia odbiorców i odbiorczyń kultury w radzeniu sobie z problemami, stabilizowania i uwalniania własnych narracji o świecie lub rozumienia otaczającej ich rzeczywistości, w tym uświadamiania m.in. zagrożeń płynących z uzależnienia od mediów społecznościowych. Warsztaty poprowadzi doświadczona pedagożka, jednocześnie praktykująca poetka – Agnieszka Dąbrowska, która posiada doświadczenie w pracy na styku literatury i arteterapii.

Warsztaty artystyczno-literackie dla dzieci z Martą Staciwą i Ireną Imańską (dla dzieci)

Oferta skierowana do kilku grup wiekowych. Dla młodszych odbiorców/odbiorczyń (przedszkola, szkoły podstawowe) ukierunkowana będzie na rozbudzenie kreatywności, radości twórczej i oswajanie literatury poprzez sztukę plastyczną w bezpośrednim działaniu. Z racji na wiek uczestników/uczestniczek, akcent w pracy warsztatowej położony zostanie na element plastyczny, a korespondencja wobec literatury będzie realizowana poprzez proste zadania i zabawy angażujące dzieci w rozumienie wybranych elementów tekstów literackich i prac artystycznych, jakie towarzyszą wystawom. Dla młodzieży licealnej oferta ukierunkowana zostanie na rozbudzenie własnej ciekawości co do możliwych korespondencji między literaturą i sztuką. Punktem wyjścia będzie realizacja prac plastycznych w odniesieniu do wystaw, a następnie rozwijanie krótkich narracji słowno-tekstowych („opowieści”) odpowiadających przyjętym strategiom twórczym. Warsztaty mają rozwinąć wyobraźnię plastyczną, pobudzić rozumienie opowieści poprzez kod plastyczny, niewerbalny. Do współpracy zaproszone zostały profesjonalne edukatorki, zajmujące się czynnie sztukami wizualnymi: Marta Staciwa (ilustratorka, projektantka) oraz Irena Imańska (artystka, edukatorka, nauczycielka sztuki).

Warsztaty artystyczno-muzyczne z Ewą Kokot i Zdzisławem Smucerowiczem dla dzieci (przedszkola)

Warsztaty adresowane do najmłodszej grupy uczestników/uczestniczek (przedszkola). Punktem wyjścia dla tych warsztatów będzie poszukiwanie korespondencji literackich, muzycznych i plastycznych wobec wystaw w formule aktywizującej najmłodszego odbiorcę/odbiorczynię. Spotkania łączyć mają elementy krótkiego koncertu lub odtworzenia utworów muzycznych wraz z wykładem angażującym dzieci w opowiadanie o muzyce oraz włączenie ich w działania plastyczne. Założeniem koncertów jest stymulowanie rozwoju dziecka poprzez wybrane fragmenty muzyki klasycznej i improwizacji, które odwołają się do naturalnych predyspozycji i zdolności dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Cykl będzie z jednej strony edukował dzieci, a z drugiej rozwijał umiejętności muzyczne i twórcze. Zamierzamy w trakcie koncertów łączyć pojęcia wspólne dla sztuki i muzyki takie jak kompozycja, barwa czy tonacja. Poprzez tę różnorodność różnych dziedzin pragniemy przekazać spektrum pozytywnych emocji oraz dać możliwość jednoczesnego odbioru dźwięku i obrazu. Zaprosimy najmłodszą publiczność do ruchu, do wyrażania swoich emocji przez śpiew, wspólnego tworzenia utworów muzycznych i obrazów plastycznych. Jednocześnie koncerty zostaną uzupełnione we fragmenty tekstów literackich skierowanych do dzieci polskich poetów/poetek i pisarzy/pisarek. Warsztaty poprowadzą doświadczeni edukator i edukatorka z obu dziedzin: Zdzisław Smucerowicz oraz Ewa Kokot.

Warsztaty wyjazdowe – „Książka przenika sztukę”

W okresie od lipca do września edukatorka Domu Oświatowego BŚ, Ewa Kokot, poprowadzi jednodniowe warsztaty dla dzieci i młodzieży w dwóch partnerskich bibliotekach w Polsce (Biblioteka Miejska w Słupsku, Biblioteka Miejska w Suwałkach). Ich idea będzie oparta o pokaz wystawy online oraz wątki literackie przedstawione podczas prezentacji. Dzieci i młodzi ludzie na podstawie twórczości plastycznej nauczą się wiązać obraz wizualny z tekstem. To z jednej strony promocja literackich aspektów dotyczących sztuki wizualnej, z drugiej dobranych specjalnie wątków literatury akcentujących znaczenie obrazu. Warsztaty dla dzieci w Suwałkach będą nawiązywały do wystawy Syblli Skałuby i grafiki. Wyróżnimy zjawiska faktury, zaprezentujemy słowa obrazujące chropowatość, popękanie i płaskość. Warsztaty dla młodzieży w Słupsku poświęcimy sztuce fotograficznej i wystawie Katarzy Łaty. Warsztaty na podstawie zdjęć artystki będą inspirowały do stworzenia przestrzennych collage’y skłaniających do opowieści i tworzenia krótkich tekstów obrazujących dzieła. Pragniemy, by idea projektu dała wsparcie innym placówkom w kraju i uruchomiła potencjał tego typu działań w instytucjach partnerskich.

SPOTKANIE FINAŁOWE (5 grudnia 2023 r.)

Finał projektu będzie okazją do spotkania się wszystkich instytucji partnerskich i prezentacji powstałych prac. Na bazie zebranych efektów warsztatowych powstanie publikacja poprojektowa (pdf) do dalszego upowszechniania projektu, zaprojektowana przez Małgorzatę Jabłońską, oraz Karty Pracy Twórczej do dalszej samodzielnej pracy uczestników/uczestniczek projektu, zaprojektowane przez Martę Staciwę. Finał odbędzie się w Domu Oświatowym Biblioteki Śląskiej. Podczas finału odbędzie się spotkanie dla uczestników/uczestniczek projektu (liceum i technikum) z Jakubem Pacześniakiem (który opowie o aktualnych trendach literackich i najbardziej popularnych „opowieściach”) oraz z Tomaszem Ignalskim (który zaprezentuje efekty realizowanego w przestrzeni miasta Chorzów projektu „Wolność czytania” poświęconego literaturze). Uczestnicy/uczestniczki dostaną również okazję, by zobaczyć pokaz slajdów zdjęć dokumentujących ich pracę przy projekcie. Zdjęcia najlepiej zobrazują emocje młodych ludzi w kontakcie z literaturą i sztuką. Pozwolą im do ich osobistych przeżyć i wzmocnią więź z biblioteką oraz uruchomią potrzebę czytania i kontaktu z książką. Będzie to dla nas również punkt wyjścia do przyszłorocznego projektu i możliwości kontynuowania działań z uwzględnieniem nowych wyzwań.



Animacja do projektu: https://youtu.be/yhTOxhlOtV0 (animacja i muzyka: Piotr Szewczyk).



Kontakt:

Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej

ul. Francuska 12, Katowice 40-015


e-mail: domoswiatowy@bs.katowice.pl

tel.: 32 2554321

https://www.facebook.com/DomOswiatowyBibliotekiSlaskiej

https://www.tumblr.com/blog/pwk-opowiesciotwarte
Materiały nadesłane przez organizatorów.
„artPAPIER” objął projekt patronatem medialnym.