Wystawa w Galerii Intymnej Domu Oświatowego Biblioteki Śląskiej

Sybilla Skałuba „BIO-BARIOGENEZA”

Termin wystawy: 11.08–13.10.2023 r.

Finisaż: 13.10.2023 r., godz. 17.00

Kuratorka: Ewa Kokot

„BIO-BARIOGENEZA" – wystawa prac Sybilli Skałuby w Galerii Intymnej

Jest to druga z cyklu wystaw realizowanych w Domu Oświatowym Biblioteki Śląskiej w Katowicach w ramach projektu „Pola widzenia książki – opowieści otwarte”. Instalacje, obiekty i wizualizacje są pretekstem do rozważań na temat wytrzymałości samej materii, sposobu, w jaki odzwierciedla ona naturalny bieg naszych myśli czy intuicyjne odczuwanie świata. Podążając za rytmem i ruchem, jaki wyzwalają zobrazowane podziały, linie, kształty, śledzimy pracę własnej percepcji. Stąd też odwołanie do pojęcia „bariogenezy”, hipotetycznych rozważań na temat relacji materii i antymaterii we Wszechświecie oraz rozumienia tego, jaki jest nasz wpływ na to, co buduje nasz świat u samych podstaw. Wystawa otwiera również konteksty literackie, nawiązując szczególnie do cytatu zaczerpniętego z dzieła Eliasa Canettiego „Tajemne serce zegara” (tłum. Maria Przybyłowska): „Żyć można tylko wtedy, kiedy często nie robi się tego, co się zamierzało. Sztuka polega na tym, żeby wybierać właściwe rzeczy do niezrobienia. (…)”.

Wokół wystawy odbędzie się cykl warsztatów dla różnych grup odbiorców (z wątkami artystycznymi, literackimi i muzycznymi) z zaproszonymi do projektu edukatorami. 

Sybilla Skałuba – ukończyła studia i uzyskała dyplom w 2003 r. na Wydziale Grafiki, Malarstwa i Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, kierunek grafika w zakresie grafiki warsztatowej. Stopień doktora sztuki w dyscyplinie artystycznej sztuki piękne nadany uchwałą Rady Wydziału Artystycznego Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach w 2009 (tytuł rozprawy doktorskiej: „Dysonans symetrii”). Stopień naukowy doktora habilitowanego (prof. ASP) sztuki w dyscyplinie sztuka w dyscyplinie sztuki piękne uzyskała w 2020 r. Od 2022 r. Kierownik Pracowni Wypukłodruku na Wydziale Artystycznym w Katedrze Grafiki na Akademii Sztuk Pięknych Sztuka w Katowicach. Autorka licznych wystaw krajowych i zagranicznych i laureatka nagród, m.in. Nagrody im. Tadeusza Kulisiewicza, prezentacja na 7. Międzynarodowym Triennale Grafiki – Gdańsk 2022 „Od Księgi Gutenberga do cyfrowej rzeczywistości”, autorka projektu „Take a breth” (projekt audiowizualny prezentowany podczas wystawy grupowej WSPÓŁ - CZUCIE), projektu kolektywnego podczas Full Moon Festiwal 2022 (JL Sybilla Skałubavisual audio performance), „Defrgmentations of liminalexist” (audiowizualne show, połączenie dźwięku, obiektu i obrazu), wystawa 7th Wa no Contemporary in Japan: Art Museum in the Summer Night Castle, 7 Międzynarodowe Triennale Grafiki – Gdańsk 2022 „Od Księgi Gutenberga do cyfrowej rzeczywistości”.

Zgłoszenia dla grup na oprowadzenia kuratorskie: domoswiatowy@bs.katowice.pl

Galeria Intymna

Dom Oświatowy Biblioteki Śląskiej

ul. Francuska 12, Katowice 40-015

 

BIO-BARIOGENEZA

Wystawa Sybilli Skałuby

„Symetria, jaką się posługiwałam, nie interesowała mnie wyłącznie jako estetyczny walor czy sposób zakomponowania obrazu, lecz także jako narzędzie do uspokojenia emocji, szczególnego ich wyrazu, jako ich zapowiedź. Grafika, oparta na kompozycji symetrycznej, nabiera niepokojącej dwuznaczności. Zamyka się graficznie wedle pewnej zasady, wedle bardzo czytelnych reguł – otwiera się natomiast niepokojąca, potencjalna siła, dysonans konstruktywny w sztuce i zarazem destrukcyjny w życiu, niezgodność budująca i niezgodność rujnująca. Utajona siła drzemie gdzieś na styku rozłożonych układnie elementów i ich relacji, statyki i potencjalnego ruchu, osi i jej zachwiania. Wynika z tego, że absolutna symetria – w dziele twórczym – bywa bardziej niepokojąca niż spełniona do końca ekspresja. (…) Organy, tkanki, linie komórkowe, komórki macierzyste, tkanki do transplantacji i ludzkie embriony oddzielone od organizmu, z którego pochodzą, uzyskują status nieoczywisty i nie są „ani zbędnym bio-produktem, ani w pełni ludzką istotą”, pozostając w sytuacji przejścia. Limanalne życia balansują na granicy naszych witalnych taksonów, testując ich wytrzymałość – społeczną, etyczną czy biologiczną. Ingerujemy w sposoby naszego zapłodnienia, rodzenia się, życia, starzenia się i umierania, uzależniając się w pełni od biomedycyny. Gdzie jest granica w drodze do osiągnięcia formy całkowicie od nas zależnych hybryd lub cyborgów? Będziemy ciałem ludzkim czy zbiorem obcych symbiontów?”.

Powyższy obszerny cytat pochodzi z 2020 roku z autoreferatu artystki, będącego częścią procesu jej habilitacji uzyskanej na Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Sygnalizuje istotne dla niej od wielu lat tematy związane z poszukiwaniem symetrii i asymetrii, liminalności oraz spojrzenia w głąb, próby przekraczania warsztatu plastycznego i wyjścia w stronę zagadnień filozoficznych oraz uważnej obserwacji siebie i otoczenia. Zebrany dorobek Sybilli Skałuby pokazuje wyraźnie, że powraca stale do elementarnych zagadnień. Poszukuje źródła, prostych czynników, które składają się na coraz bardziej złożone procesy. Nieświadomą autoterapię przeprowadza w żmudnych i medytacyjnych praktykach, w których łączy różne narzędzia i materiały. Proces twórczy podporządkowuje bardziej intuicji niż kalkulacji, wykorzystując szerokie spektrum wypracowywanych przez lata technik.

W wystawie „BIO-BARIOGENEZA”, zawierającej prace z różnych cykli, ale przygotowanej specjalnie na potrzebę projektu „Pola widzenia książki – opowieści otwarte”, kontynuuje te wątki, lecz przedłuża je o aktualną fascynację pojęciem „bariogenezy”. To termin stosowany na gruncie XX i XXI-wiecznej fizyki, który dotyka hipotezy na temat proporcji między materią i antymaterią we Wszechświecie. Dotychczasowe wskazania nauki zakładały, że liczba cząstek materii (powstałej po Wielkim Wybuchu) i antymaterii jest symetryczna, jednak najnowsze badania podważają ten pogląd, wskazując na obserwowany obecnie stanu nierównowagi i asymetrii pomiędzy materią i antymaterią. Proces bariogenezy odzwierciedla więc rozważania na temat tego, jak na poziomie absolutnie podstawowych cząstek budujących nasz świat, kształtuje się relacja między bytem i nie-bytem, istnieniem i nie-istnieniem.

W swoich wspomnieniach artystka często wraca do dziecięcych zabaw na powietrzu, którym z pasją się oddawała. Polegały najczęściej na rozłupywaniu różnych przedmiotów na pół, przyglądaniu się ich strukturom, szukaniu symetrii między poszczególnymi elementami, ale i fascynowaniu się jej brakiem. Jednocześnie, bardziej gwałtowne ingerencje w otaczającą przyrodę, jak na przykład wycinka drzew, budziły w niej równie gwałtowne reakcje. Poczucie, że wszystko jest ze sobą połączone, lęk przed naruszaniem porządku natury, a jednocześnie kreatywne pogłębianie i przyglądanie się światu pozostały w niej do dzisiaj i tworzą podstawowy budulec jej artystycznej praktyki. To właśnie z tego powodu wystawa w Galerii Intymnej opatrzona została przedrostkiem „bio-”. W ten sposób akcentuje tak ważną dziś potrzebę bliskości z tym, co ludzkie – organiczne, doświadczalne, rozbudzające zmysły, zachęcające pogłębionej refleksji o swoim miejscu w świecie i naturze samego doświadczania.

Instalacje, obiekty i wizualizacje są pretekstem do rozważań na temat wytrzymałości samej materii, sposobu, w jaki odzwierciedla ona naturalny bieg naszych myśli czy intuicyjne odczuwanie świata. Podążając za rytmem i ruchem, jaki wyzwalają zobrazowane podziały, linie, kształty, śledzimy pracę własnej percepcji. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż prace Sybilli Skałuby powstają zawsze odręcznie, w organicznym procesie mieszania różnych mediów, choć klasyczną bazą jest najczęściej drzewo, w ostatnich latach również coraz częściej woda (poprzez japońską technikę malowania wodą, tzw. Suminagashi). Dzięki temu bada nieustannie okoliczności towarzyszące walce – coraz mniej równej – między tradycyjnymi rzemiosłami a technologicznymi formami obróbki obrazu. Prawdopodobnie nigdy nie wygramy z precyzją maszyny, ale i ona nie jest nieomylna ani doskonała. To właśnie to, co ukryte poza symetrią i materią, to wielka tajemnica stanowiąca źródło naszych ludzkich możliwości, również w zakresie warsztatu plastycznego. Podlegając naturalnym falom przypływu inspiracji, oddając się procesowi, słuchając siebie i swojej intuicji, kontaktujemy się z tym, co świadczy o naszej unikalności istnienia. Nie zmienia to faktu, że dookoła coraz więcej narracji przesuwających granice humanizmu – bioingerencje, transplantologia, przesuwanie granic życia i śmierci, technologizacja i cyfryzacja rzeczywistości… Czy jesteśmy gotowi na te zmiany? Czy dotykając ich powierzchownie, w pośpiechu, naprawdę poszerzamy wiedzę, czy może jeszcze bardziej oddalamy się od istoty rzeczy i świata? Traktując świat komórkowy jako podstawowy budulec nas samych, swoistą granicę między życiem realnym a duchowym, naturą a kulturą, artystka przypatruje się przestrzeni materii branych na warsztat, niejako trenując zarówno własną wytrzymałość psychiczną (podczas pracy z danym materiałem), jak i zgłębiając wpływ, jaki mogą mieć te praktyki na refleksję o otaczającym nas świecie. W jaki sposób postrzegamy materialną przestrzeń, którą eksplorujemy? Czy my tworzymy ją, czy może ona nas? Czym będzie zatem antymateria?

Czego nie dostrzegamy?



Wystawa prac Sybilli Skałuby jest realizowana w ramach projektu „Pola widzenia książki – opowieści otwarte”, który dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Materiały nadesłane przez organizatorów.
„artPAPIER” objął wydarzenie patronatem medialnym.