ISSN 2658-1086
(RE)REAKTYWACJA FEMINIZMÓW (SARA AHMED: 'ŻYĆ FEMINISTYCZNYM ŻYCIEM')
'KTO SPRZĄTA ŚWIAT?' (FRANÇOISE VERGES: 'FEMINIZM DEKOLONIALNY')
PRZYPADKOWY TRIUMF? (PETER HEATHER: 'CHRZEŚCIJAŃSTWO. TRIUMF RELIGII')
DOBRZE SIĘ MYŚLI HIP-HOPEM (PIOTR SZWED: 'PATRZ TROCHĘ SZERZEJ. HIP-HOPOWY KURS LITERATURY')
PRAWA NATURY I NOWE 'SZTUCZNE RAJE' (EWA STUSIŃSKA: 'DEUS SEX MACHINA. CZY ROBOTY NAS POKOCHAJĄ?')
PRZYSŁUGA CZY USŁUGA? FACHOWCY, DZIAŁKOWICZE I UKRYTE NAPIĘCIA (AMANDA KRZYWORZEKA: 'OD PRZYSŁUGI DO KONFLIKTU. ANTROPOLOGICZNE SPOJRZENIE NA PRACĘ')
A
A
A
Amanda Krzyworzeka napisała książkę naukową, która nie tylko wnosi istotny wkład merytoryczny, ale także pozwala czytelnikom i czytelniczkom przeglądać się w historiach bohaterów jak w lustrze. Trudno uwierzyć, by ktokolwiek mieszkający w dużym mieście nie wzdychał z dezaprobatą na myśl o remoncie, a raczej o współpracy z fachowcami, którzy zamiast filtrowanej wody w designerskiej butelce przynoszą do pracy zgrzewkę piwa.
W książce Krzyworzeki „Od przysługi do konfliktu. Antropologiczne spojrzenie na pracę” znajdziemy wnikliwą analizę relacji działkowiczów i lokalnych fachowców, którzy od lat koegzystują w Morawince. Temat książki jest nietypowy, podobnie jak same badania autorki, które mogły się odbyć dzięki grantowi z NCN. Publikacja wpisuje się w nurt klasycznych książek antropologicznych, zarówno pod względem struktury, jak i podejścia do analizowanego materiału.
Teoria a rzeczywistość
Na początku autorka przedstawia temat, historię Morawinki oraz teorie, które uznała za przydatne w interpretacji zebranego materiału – lub wręcz przeciwnie, jak w przypadku kwestii klas społecznych. Krzyworzeka poświęca wiele stron na omówienie różnych koncepcji klasowych i stanowisk teoretyków, co może wprawiać czytelników w stan oczekiwania, w jaki sposób odniesie te kwestie do własnych badań. Pozwolę sobie na mały spoiler – konkluzji nie będzie, ponieważ autorka stwierdza, że rozważania na temat klas społecznych nie pasują do zebranego materiału. Mimo sprawnego poruszania się w tej problematyce i wnikliwej analizy klasowości, trudno znaleźć uzasadnienie dla tak szerokiego przedstawienia teorii, które ostatecznie zostają odrzucone. Rozdział o klasach mógłby funkcjonować jako osobny, niemal przeglądowy tekst, jednak w kontekście książki wydaje się niepasujący i niepotrzebnie zajmuje miejsce, które warto byłoby przeznaczyć na pogłębioną prezentację rozmów stanowiących podstawę rozważań autorki. Może Krzyworzece zabrakło odwagi, by bez dodatkowego uzasadnienia odrzucić teorie klasowe jako nieprzydatne, co skutkowało rozdziałem będącym rozbudowaną obroną jej stanowiska.
Różne spojrzenia na pracę
Na szczęście po długich wywodach teoretycznych książka stopniowo koncentruje się na zapowiedzianej problematyce. Każdy, kto przebrnie przez pierwszą część, zostanie nagrodzony tym, co w badaniach terenowych najciekawsze – fragmentami rozmów z badanymi oraz opisami obserwacji autorki.
Jednym z największych atutów książki okazuje się przytaczanie dosłownych fragmentów wywiadów, które nie zostały językowo „wygładzone”. Takie podejście jest typowe dla rzetelnych opracowań naukowych i pozwala dostrzec nie tylko główne problemy badawcze, ale także subtelności językowe, które mogą zdradzać pochodzenie respondentów czy ich poziom wykształcenia.
„Od przysługi do konfliktu” to książka poświęcona pracy przy drobnych zleceniach dla działkowiczów. Analiza konfliktów i wzajemnych oczekiwań obu stron – zleceniodawców i zleceniobiorców – ukazuje, jak często postrzegamy rzeczywistość przez pryzmat własnych doświadczeń i stereotypów. Dzięki tej lekturze niemal każdy może przyjrzeć się swoim uprzedzeniom, a także zrozumieć, jak fachowcy widzą swoje profesje i dlaczego w relacjach między stronami często dochodzi do napięć.
Autorka doskonale opisuje również problematykę definiowania przysługi i granicy między pracą a pomocą sąsiedzką. Ciekawe są także wątki dotyczące hierarchii społecznych, które funkcjonują inaczej w miastach, a inaczej na wsi. Krzyworzeka umiejętnie zestawia te kwestie w kontekście historycznym i współczesnym, pokazując istotne zmiany zachodzące w analizowanych obszarach.
Ta książka to wartościowa i nieszablonowa lektura dla osób zainteresowanych tematem pracy oraz problemami społecznymi obecnymi wokół nas. Dla posiadaczy działek rekreacyjnych stanowi wręcz pozycję obowiązkową. Etnograficzne badania autorki mogą również posłużyć jako doskonały punkt wyjścia do dyskusji akademickich – niektóre fragmenty książki świetnie sprawdzą się jako teksty źródłowe dla studentów antropologii, socjologii i pokrewnych dziedzin.
W książce Krzyworzeki „Od przysługi do konfliktu. Antropologiczne spojrzenie na pracę” znajdziemy wnikliwą analizę relacji działkowiczów i lokalnych fachowców, którzy od lat koegzystują w Morawince. Temat książki jest nietypowy, podobnie jak same badania autorki, które mogły się odbyć dzięki grantowi z NCN. Publikacja wpisuje się w nurt klasycznych książek antropologicznych, zarówno pod względem struktury, jak i podejścia do analizowanego materiału.
Teoria a rzeczywistość
Na początku autorka przedstawia temat, historię Morawinki oraz teorie, które uznała za przydatne w interpretacji zebranego materiału – lub wręcz przeciwnie, jak w przypadku kwestii klas społecznych. Krzyworzeka poświęca wiele stron na omówienie różnych koncepcji klasowych i stanowisk teoretyków, co może wprawiać czytelników w stan oczekiwania, w jaki sposób odniesie te kwestie do własnych badań. Pozwolę sobie na mały spoiler – konkluzji nie będzie, ponieważ autorka stwierdza, że rozważania na temat klas społecznych nie pasują do zebranego materiału. Mimo sprawnego poruszania się w tej problematyce i wnikliwej analizy klasowości, trudno znaleźć uzasadnienie dla tak szerokiego przedstawienia teorii, które ostatecznie zostają odrzucone. Rozdział o klasach mógłby funkcjonować jako osobny, niemal przeglądowy tekst, jednak w kontekście książki wydaje się niepasujący i niepotrzebnie zajmuje miejsce, które warto byłoby przeznaczyć na pogłębioną prezentację rozmów stanowiących podstawę rozważań autorki. Może Krzyworzece zabrakło odwagi, by bez dodatkowego uzasadnienia odrzucić teorie klasowe jako nieprzydatne, co skutkowało rozdziałem będącym rozbudowaną obroną jej stanowiska.
Różne spojrzenia na pracę
Na szczęście po długich wywodach teoretycznych książka stopniowo koncentruje się na zapowiedzianej problematyce. Każdy, kto przebrnie przez pierwszą część, zostanie nagrodzony tym, co w badaniach terenowych najciekawsze – fragmentami rozmów z badanymi oraz opisami obserwacji autorki.
Jednym z największych atutów książki okazuje się przytaczanie dosłownych fragmentów wywiadów, które nie zostały językowo „wygładzone”. Takie podejście jest typowe dla rzetelnych opracowań naukowych i pozwala dostrzec nie tylko główne problemy badawcze, ale także subtelności językowe, które mogą zdradzać pochodzenie respondentów czy ich poziom wykształcenia.
„Od przysługi do konfliktu” to książka poświęcona pracy przy drobnych zleceniach dla działkowiczów. Analiza konfliktów i wzajemnych oczekiwań obu stron – zleceniodawców i zleceniobiorców – ukazuje, jak często postrzegamy rzeczywistość przez pryzmat własnych doświadczeń i stereotypów. Dzięki tej lekturze niemal każdy może przyjrzeć się swoim uprzedzeniom, a także zrozumieć, jak fachowcy widzą swoje profesje i dlaczego w relacjach między stronami często dochodzi do napięć.
Autorka doskonale opisuje również problematykę definiowania przysługi i granicy między pracą a pomocą sąsiedzką. Ciekawe są także wątki dotyczące hierarchii społecznych, które funkcjonują inaczej w miastach, a inaczej na wsi. Krzyworzeka umiejętnie zestawia te kwestie w kontekście historycznym i współczesnym, pokazując istotne zmiany zachodzące w analizowanych obszarach.
Ta książka to wartościowa i nieszablonowa lektura dla osób zainteresowanych tematem pracy oraz problemami społecznymi obecnymi wokół nas. Dla posiadaczy działek rekreacyjnych stanowi wręcz pozycję obowiązkową. Etnograficzne badania autorki mogą również posłużyć jako doskonały punkt wyjścia do dyskusji akademickich – niektóre fragmenty książki świetnie sprawdzą się jako teksty źródłowe dla studentów antropologii, socjologii i pokrewnych dziedzin.
Amanda Krzyworzeka: „Od przysługi do konfliktu. Antropologiczne spojrzenie na pracę”. Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk2024 [seria: Idee i Etnografia].
| Zadanie dofinansowane ze środków budżetu Województwa Śląskiego. Zrealizowano przy wsparciu Fundacji Otwarty Kod Kultury. |
 |
 |