Steinski “What Does It All Mean? 1983-2008 Retrospective”. Illegal Art, 2008.

Amerykański niezależny label Illegal Art wydał w ubiegłym roku dwupłytowy album składający się na muzyczną retrospektywę artysty działającego pod pseudonimem Steinski. Na „What Does It All Mean? 1983-2008 Retrospective” znaleźć można przegląd prawie nie znanej twórczości Steve’a Steina. Steinski od lat cieszy się uznaniem w świecie muzycznym, do inspiracji jego poczynaniami przyznawał się choćby DJ Shadow, czy duet Coldcut, jednak sama jego twórczość była znana tylko nielicznym. Do momentu wydania przez Illegal Art omawianej kompilacji, nagrania funkcjonowały w niewielkich nakładach bootlegowych, krążyły w nieoficjalnym obiegu, przegrywane od znajomych, lub później – wyszukiwane w Internecie. Ilość wykorzystanych sampli i ich rozpoznawalność były przeszkodą trudną do pokonania wobec restrykcyjnych praw przemysłu muzycznego.

Największy rozgłos i szacunek w środowisku DJ-ów wywołały pochodzące z początku lat 80. tzw. „Lekcje”, nagrane wespół z przyjacielem, inżynierem dźwięku, Double Dee. To właśnie kryjący się za tym pseudonimem Doug DiFranco dopracował technicznie koncepcję cut and paste i sprawił, że możliwe stało się komponowanie najbardziej szalonych utworów, nieskrępowane żadnymi ograniczeniami. W ich najwcześniejszych eksperymentach z dużą swadą łączyli funk, muzykę taneczną, wczesny hip-hop oraz inne, znalezione na czarnych płytach dźwięki. Steinski, znany ze swojej pasji do winyli, szczególnie cenił nagrania z tzw. spoken word. To z jednej z płyt instruktażowych pochodziły słowa zapowiadające kolejne „lekcje”. Utwory z tej najsłynniejszej serii to subiektywny przewodnik po amerykańskiej muzyce, która korzeniami sięga afrykańskiego kontynentu.

Ważną figurą, której poświęcona jest osobna „lekcja”, jest James Brown. „Disco is James Brown, hip-hop is James Brown, rap is James Brown; you know what I'm saying?” – ta wypowiedź mistrza o sobie samym najlepiej podsumowuje jego wpływ na kształt współczesnej muzyki popularnej. Nic dziwnego, że artysta, który chyba najlepiej wiedział czym jest funk, stał się patronem dla całej rzeszy DJ-ów. Steinski, tak jak James Brown, doskonale wyczuwa rytm i potrafi prostymi środkami zelektryzować słuchacza. Wycięte i zapętlone wykrzyknienia w stylu: „Let’s dance!” lub „Play The Beat, Mr DJ!” oraz podkłady rytmiczne o zdecydowanym pulsie, tworzą podstawę ognistych kompozycji. Kolaże dźwiękowe uzupełniają wypowiedzi niemuzyczne, pochodzące z popularnych reklam i znanych filmów (jak choćby słynne zdanie wypowiedziane przez Humphreya Bogarta: „Play It Again, Sam”).

Wydawnictwo „What Does It All Mean?” to fascynująca przygoda odsyłająca do dziejów kultury popularnej w Stanach Zjednoczonych. Steinski oprowadza słuchacza po swoim kraju, opowiada o nim poprzez muzykę, z którą identyfikuje się jako Amerykanin. Echem odbijają się w niej wydarzenia z najnowszej historii USA, tak jak w utworze „The Motorcade Sped On” – dźwiękowej relacji z zamachu na prezydenta Kennedy’ego. Słuchanie kolaży Steinskiego jest jak przeskakiwanie po stacjach radiowych, wyobrażona dźwiękowa podróż po falach eteru amerykańskich rozgłośni. Zbiór skrawków wypowiedzi oddaje nastrój społeczny, odsyła do narodowych mitów, a poprzez przywołanie płomiennych przemówień pastorów i charyzmatycznych przywódców politycznych, mówi także o polityce. Steinski ukazuje potencjał wybuchowy muzyki, subwersywne wykorzystywanie przez niego cytatów z kultury popularnej odsłania przemoc symboliczną przekazów. Słuchanie albumu Steinskiego pod tym kątem może skłonić do zastanowienia się nad mechanizmami popkultury.

„What Does It All Mean? 1983-2008 Retrospective” to jednak przede wszystkim bardzo interesujący wybór przystępnych w odbiorze i zapadających w pamięć muzycznych kolaży dźwiękowych. Dwupłytowy album Steve’a Steina to pozycja obowiązkowa dla tych, którzy cenią sobie funk!